Cumhuriyet kimliğinin oluşmasında Ankara’nın rolü

ÖZEL HABER: SAMET EKER

Cumhuriyet ilan edildikten sonra yaşamın İstanbul’dan Ankara’ya gelmesi için birçok çalışma yapıldı ve tabi ki mimari, peyzaj alanında değişimler oldu. Değişimler olurken yıkımlar yaşandı ve korunması gereken yapılar ortaya çıktı. Bundan kaynaklı politika değişmeli ve yerel yönetimler bu duruma ‘dur!’ demeli.

KAMULAŞMA İLE CUMHURİYET DOKUSU OLUŞTU

Ankara’nın Başkent olması ve cumhuriyetin ilanı ile beraber 1924 yılında çıkan yasanın sonucunda İstanbul’un belediye modeli Ankara’ya uyarlandı ve ‘Ankara Şehremaneti’ kuruldu. Kurulan yapıya kamulaştırma yetkisi verildikten sonra yeni şehre arazi sağlamak amacıyla kamulaştırma hareketi başladı. Yeni mahalleler kurmak için 400 hektarlık bir alan kamulaştırılırken 1927 yılına gelindiğinde Ankara’nın nüfusu 74 bine çoktan ulaşmıştı. Yeni tip apartmanların yanında ‘bahçeli ev’ ve memur tipinde ayrık memur konutları şehri bölen Atatürk Bulvarı üzerine inşası başlamıştı. Bu durum cumhuriyetin dokusunu oluşturmaya başlamış ve güzel örnekler veriyordu. Tabi ki peyzaj alanına da baktığımızda da cumhuriyet dönemi kuruluş yapısı içerisinde Ankara doğası ile ön plana çıkıyordu. Ankara 960 bitki türüne ev sahipliği yaparken; birçok endemik türünde başkentliğini yapmaktadır. Tabi ki korunamamış olanlarda oldu.

YAYILMA POLİTİKASI VE EKOLOJİK DENGE

Yayılma politikası en çok ekolojik alanları etkiledi ve günümüze gelene kadar İmrahor Vadisi, Eymir ve Mogan gölleri bu durumdan en çok etkilenen alanlar oldu. Göllerin yok olma derecesine gelmesi birbiriyle bağlantılı olan göllerin hepsini aynı anda etkilemektedir. Ekolojik alanların hemen yakınında yapılaşma, otoyol, kentsel ve endüstriyel kirlilik büyük oranda tehdit etmekte; tüm değerler yok olmaktadır. Peyzaj alanlarının değişmesi ve yerel yönetimlerin bakış açısında ki değişiklik Ankara’yı daha iyi yerlere götürecek, değerlerin korunmasını sağlayacaktır.