Pesketeryan beslenme nedir?

ÖZEL HABER: ESRA SARI

Dünya büyük bir hızla değişip gelişirken, beslenmede de yeni trendler oluşuyor. Özellikle son dönemde organik, vegan ve bitki bazlı beslenme eğilimi de hızlandı. Son dönemde popüler olan beslenme trendi ise; Pesketeryan... Peki, Pesketeryan beslenme nedir? Diyetisyen Nimet Kültekin, anadolugazete.com.tr'ye okuyucuları için pesketeryan beslenme hakkında merak edilen tüm soruları yanıtladı.

ÖNCELİKLE PESKETERYAN BESLENME NEDİR ?

Günümüzde çok yaygın olduğu için hemen hemen hepimiz duyduğu vejeteryan beslenme süt ürünleri, yumurta, bal gibi hayvansal gıdaların dahil ya da hariç olduğu (tercihe bağlı tüketildiği ya da hiç tüketilmediği) bitkisel kaynaklı bir beslenme biçimidir.

Pesketeryan beslenme, balık ve diğer su ürünleri ile süt ürünlerini içerirken küçük ve büyük baş hayvanlar ile kümes hayvanlarını içermeyen vejeteryan beslenmenin bir türüdür.

İngilizcesi ‘pescetarian’ olan pesketaryen kavramının, İtalyancada balık anlamına gelen ‘pesce’ ve İngilizcede vejetaryen anlamına gelen ‘vegetarian’ kelimelerinin birleşiminden türetildiği düşünülüyor.

PESKETARYEN BESLENMEDE NELER TÜKETİLEBİLİR?

Pesketaryen diyetin temeli; taze sebzeler, balık ve deniz ürünleri, tam tahıllı ürünler, baklagiller, meyveler, makarna, ekmek ve pirinçtir.

Yumurta, süt ve süt ürünleri de menüde yer alabilir.

Deniz ürünlerinin dahil edilmesi dışında, neyin pesketaryen ve neyin vejetaryen olduğunu belirleyen katı kurallar yoktur. Pesketaryen sayılmak için ne sıklıkla balık yemeniz gerektiğini tanımlayan hiçbir kural yoktur.

KIRMIZI ET TÜKETİLMİYOR!

PESKETARYEN BESLENMEDE TÜKETİLMEYEN BESİNLER NELERDİR?

Kırmızı et, kümes hayvanları ve şarküteri ürünleri genel bir kural olarak, pesketaryen diyetini uygularken tüketilmemektedir.

PESKETARYEN BESLENME FAYDALARI NELERDİR?

Bitkisel gıda ağırlıklı diyetler daha düşük obezite riski ve kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalıklar da dahil olmak üzere birçok faydası olabilmektedir. Pesketaryen beslenme sağlıklı beslenme ilkeleri ile birleştirildiğinde dengeli bir beslenme tarzına sahip olunmasına katkıda bulunabilir.

Sağlık için gerekli olan proteinleri sağlamak için deniz ürünleri, baklagiller, tahıllar ve yağlı meyveler ve bazen de yumurta ve süt ürünleri tüketilir.

Pesketaryen diyet sağlık açısından değerlendirildiğinde; kırmızı et, sakatat gibi besinleri keserek aldığımız kolesterolü ve yağ içeriğini düşürüyor. Ayrıca bu beslenme biçiminde posası yüksek ve kalorisi düşük gıdalar da bulunmaktadır. Balıkta bulunan ve vücut için özellikle önemli olan Omega 3 yağ asidi kalp ve damar sağlığını korur, kan şekeri kontrolünü olumlu yönde etkiler ve vücuttaki iltihaplanmayı azaltır.

Bu nedenle pesketaryenlerin kalp damar hastalıklarından daha az etkilenebilmektedir.

Balık dışında, pesketaryen diyeti esas olarak bitkisel gıdalardan oluşur. Bitkisel bir diyet gelişmiş kan yağları ve daha düşük kan basıncının sağlanmasına yardımcı olacağı için pesketeryan beslenen kişilerin koroner kalp hastalığı riski daha düşüktür.

Pesketaryen bir diyet, insanları kolorektal kanserlere veya kolon ve rektumu etkileyen kanserlere karşı da koruyabilir.

Bitki bazlı bir diyet uygulamak tip 2 diyabet ve metabolik sendrom riskini azaltabilir.

Metabolik sendrom, insülin direnci, yüksek tansiyon ve obezite gibi durumları içerir.

Bitki bazlı diyetler, flavonoidler gibi anti-inflamatuar ve antioksidan bileşikleri doğal olarak yüksek miktarda içerirler. Flavonoidler, anti-inflamatuar ve antidiyabetik özelliklere sahip olacağı için pesketeryan diyet kan şekerlerinin dengelenmesine ve vücuttaki iltihabın azalmasına yatdımvı olabilmektedir

Pesketaryen beslenme zararları nelerdir?

Balık ne kadar sağlıklı olursa olsun tüketim konusunda aşırıya kaçmamak gerekir. Haftada 2 porsiyon balık yemek sağlıklı beslenme için yeterlidir. Bazı balıklar yüksek oranda cıva içermektedir. Cıva doğada bulunan bir metaldir ve insan vücudunda yüksek oranda depolanması sağlığı olumsuz etkilemektedir.

Cıva zehirlenmesi baş ağrısına, mide bulantısına ve kusmaya neden olabilir, merkezi sinir sistemine zarar verebilir.

Kapalı alanlarda yetiştirilen yemle beslenen balıklar da sağlık için olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Taze hazırlanmış ve işlenmemiş balıklar tüketilmelidir.

Kırmızı et tüketmemek demir alımının yetersizliği sonucu kansızlıkla sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle, ıspanak ve brokoli gibi bitkisel demir kaynaklarına yer vermek ve vitamin ve minerallerler yönünden zengin oldukları için posası yüksek tahılları tercih etmek önemlidir.

Bazı pesketaryenler yumurta veya süt ürünleri tüketmezler, bu da protein, kalsiyum, B12 vitamini gibi temel besin maddelerinden yoksun oldukları anlamına gelebilir. Pesketaryen diyetini benimseyenlerin besinlerin içeriğinin sağlıklı ve dengeli olduğundan emin olması gerekir.

Tabii bütün beslenme biçimlerinde olduğu gibi pesketaryenlikte de dengeyi kurmak ya da ipin ucunu kaçırmamak önemli. Sadece et ve kümes hayvanlarını uzaklaştırarak diğer bütün gıdaları tüketmeye dayanan; işlenmiş nişastalar, basit şeker, abur cubur ve balık kızartmaları içeren bir diyet de pesketeryan beslenmede tüketilebilir ki biz bunu kesinlikle önermeyiz. Bu yüzden bütün beslenme ekollerinde olduğu gibi sağlıklı seçimler ile dengeyi kurmaya özen göstermeliyiz.