Anadolu’nun Değerleri: Nallıhan’da yaşayan Yunus Emre

HAZIRLAYAN: YASİN ŞAHİN

anadolugazete.com.tr ekibi olarak adımızı aldığımız Anadolu'yu tanıtmak ve anlatmak için yeni bir seriye başladık. 'Anadolu'nun Değerleri' serisinin üçüncü bölümünde Yunus Emre’yi tanıtıyoruz.

Anadolu coğrafyası zengin kültürel yapısıyla birçok bilge isme ev sahipliği yapmıştır. Tarihi yüzyıllar öncesine dayanan bu topraklarda bir daha eşine rastlanmayacak derecede yüksek maneviyatı ile topluma ve geleceğe dair yol gösterici konumunda olan insanlar yetişti. Ankara’da ziyareti bulunan Hacı Bayram-ı Veli de Anadolu topraklarında yetişen en önemli mutasavvıflardan bir tanesi oldu. Hacı Bayram-ı Veli ziyareti, Yolu Ankara’ya düşen herkesin uğraması ve görmesi gereken bir değer olarak günümüzdeki önemini ve yerini korumaya devam ediyor.

NALLIHAN’DA YER ALAN TAPDUK EMRE DERGAHINDA YAŞADI

Anadolu’da Türkçe şiirin öncüsü olan Yunus Emre aynı zamanda ünlü tasavvuf ve halk şairi. 13. ve 14. Yüzyılda yaşamını sürdüren Yunus Emre, 1238 tarihinde dünyaya geldi. Anadolu Selçuklu Devleti'nin dağılmaya ve Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde büyüklü küçüklü Türk beyliklerinin kurulmaya başlandığı 13. yüzyıl ortalarından 14. yüzyılın birinci çeyreğine kadar Orta Anadolu havzasında, Eskişehir'in Sivrihisar ilçesinde yer alan Sarıköy'de yetişmiş olan Yunus Emre, Ankara'nın Nallıhan ilçesindeki Tapduk Emre'nin dergâhında yaşamıştır. 90 senelik ömründe birçok önemli esere imza atan Yunus Emre 1328 yılında hayata gözlerine yumdu.

Adnan Erzi tarafından Beyazıt Devlet Kütüphanesi′nde bulunan ve Yunus Emre'nin vefat tarihini 1320 olarak veren ve vefat tarihinde 82 yaşında olduğunu gösteren 7912 numaralı yazmaya göre doğum tarihi 1238 olarak kabul edilmektedir. Bu yazmaya göre Yunus Emre 90 değil 82 sene hayatta kalmıştır.

ADI YUNUS LAKABI EMRE: AŞIK YUNUS

Yûnus Emre şiirlerinde adının “Yunus” olduğunu söyler. Şiirlerinde isminin önüne “Âşık, Bîçâre, Koca, Tapduklu, Miskin, Derviş” gibi sıfatlar da getirmektedir. Âşık manasına gelen “Emre” lakabıysa on bir şiirinde geçer.

Yunus Emre için en kuvvetli rivayetlerden biri Ankara Nallıhan’da bulunan Tapduk Emre’nin dergahına girip olgunluğa erişmesidir. Hacı Bektaş-ı Veli’nin dergahında görev yaptıktan sonra Veli’nin kendisini gönderdiği Tapduk Emre Dergahında önemli çalışmalar gerçekleştiren Yunus Emre, oldukça iyi bir tahsil görmüştür. Birçok şiiriyle dine bakışı, tasavvufa katkısı ile Yunus Emre, Anadolu insanı tarafından çok fazla sevilen ve saygı gösterilen bir isim olmaya devam ediyor.

ALLAHI KEŞFETME İLMİ: VAHDET-İ VÜCUD

Yunus Emre, zulme karşı olan tavrı, hoşgörüsü ile tam bir Anadolu şairidir, bu topraklarda doğmuş, büyümüş ve yaşamıştır. Yunus Emre aynı zamanda İslam tarihinin en büyük bilgelerinden biri olarak Kuran’a ve dine bakışıyla ve inanç sistemiyle Anadolu’da ciddi bir ağırlığa sahiptir. Yunus Emre’nin inanç sistemi; Kuran'ın özüne ulaşarak, Tek olan gerçeğin (Allah) sırlarını keşfetme ilmi olan tasavvuf ve Vahdet-i Vücud'tur. Bu inanç sisteminde tek varlık Allah’tır. Emre’ye göre ibadet, kişinin Tanrı ile arasında olan bir sırdır. Bu sırrı kimse sorgulamamalıdır. Din aynı zamanda vicdan barındırır. Vicdan, şefkat, merhamet gibi duyguların bulunması gerektiğini savunur.

Yunus Emre için ilahi bir gerçeklik vardır. Usta şair Yunus Emre, bu gerçekliği, dizelerinde şu şekilde ifade etmiştir; “Ete kemiğe büründüm / Yunus diye göründüm”. Yunus Emre’ye göre Tanrı’ya kulluk etmenin asıl amacı da kendini O’na beğendirmektir. Bu da gönülleri kırmamakla, kırılan gönülleri onarmakla, daima iyiyi dilemekle mümkün olacaktır. Yunus Emre’ye göre insanlara gösterdiğimiz her sevgi, her saygı ve her hoşgörü aynı zamanda Tanrı’ya da gösterilen saygıdır. Yunus Emre felsefesine göre hiçbir zaman kalp kırmamak, büyüklük taslamamak, gönül almak ve geçimli olmak esastır.

YUNUS EMRE TÜRBESİ NEREDE?

Yunus Emre’nin ölüm tarihi gibi ölümünden sonra gömüldüğü yer de bilinmezlik içerir. Kimi kaynaklar Yunus Emre’nin mezarının ve türbesinin Eskişehir’in Mihalıççık ilçesine bağlı eski ismiyle Sarıköy, Yunus Emre Mahallesinde olduğunu, kimi kaynaklar Karaman'da Yunus Emre Camii avlusunda, kimi kaynaklar da Kırşehir'e bağlı Aksaray ili yakınlarındaki Ulupınar Köyünde olduğunu söylüyor. Bu ihtimaller dışında da birçok farklı yerde Yunus Emre Türbesi olduğu belirtiliyor. Bu da aslında Yunus Emre’nin, Anadolu ve Anadolu insanı için ne denli önemli olduğunu gösteriyor.