Büyükelçi Sybiha kolları sıvadı, arşivleri taradı

Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği tarafından Türkiye-Ukrayna arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 25.yıl dönümü ve Türkiye-Ukrayna dostluk ve iş birliğinin 100. yıl dönümü vesilesiyle hazırlanan “Türkiye-Ukrayna Diplomatik İlişkilerinin Arşiv Kaynakları 1918-1921” adlı sergisi çok sayıda davetlinin katılımıyla Ankara Palas Devlet Konukevi’nde gerçekleştirildi. Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Ukrayna Devlet Arşivleri’nden belgelerin yer aldığı serginin grafik çalışmaları ise Dr. Mehmet Fahri Furat tarafından yapıldı.

Büyükelçi Sybiha, burada yaptığı konuşmada, bu yıl Türkiye ile Ukrayna arasındaki diplomatik ilişkilerin 25. yılını kutladıklarını fakat ilişkilerin temelinin çok daha eskiye dayandığını ifade etti.

Türkiye’nin, 25 yıl önce bağımsızlığını kazanan Ukrayna’yı daima desteklediğini ve bu desteğini şu anda da sürdürdüğünü kaydeden Sybiha, Türkiye’ye teşekkür etti.

“İki arşivden yararlandık. Bir tanesi Osmanlı arşivimiz, bir tanesi de Ukrayna devlet arşivleri”

Furat, Ukrayna hükümeti ile çok uzun zamandır temaslarının olduğunu belirterek, “Büyükelçi beyler Ukrayna ile ilişkilerimizin 100.yılı için ve aynı zamanda 25.yılı bir arşiv sergisi organize etmemi istediler. Bende böyle bir sergi organize ettim. Serginin teması 1918-1921 arasında Osmanlı ve Ukrayna arasında gelişmiş olan diplomatik ilişkilerin arşiv kaynakları. İki arşivden yararlandık. Bir tanesi Osmanlı arşivimiz, bir tanesi de Ukrayna devlet arşivleri. Her ikisi de Ukrayna’nın belki unutulmuş tarihinin tekrar yazılması için çok değerli kaynakları ihtiva ediyorlar. Salonda yer alanlar Osmanlı arşivinden aldığımız belgeler, belgelerin okunuşları da karşılarında dijital olarak üretildi. Benim burada kullandığım bir teknik. Burada belgelerin her bir noktasının aynaymış gibi karşıda yansıması söz konusu. Alt tarafında da nasıl belge dosyalarından belgelerin karşımıza çıktığını gösteriyor” ifadelerini kullandı.

“Onların kayıtlarındaki ilk büyükelçiyle bizim Osmanlı arşivlerimizden çıkan ilk büyükelçi farklı kişiler”

Büyükelçi için çok değerli belgeler olduğunu kaydeden Furat, “Çünkü o diplomatik ilişkilerin başladığı süreç içerisinde buraya gelen büyükelçiler, bizim Kiev’e gönderdiğimiz elçilerimiz ve konsoloslarımız tüm bunların hem yaşamları, hem bunların tayin ilişkileri daha da önemlisi bunların kim oldukları. Dışişleri Bakanlığından arkadaşlarla görüşüyorduk, onların kayıtlarındaki ilk büyükelçiyle bizim Osmanlı arşivlerimizden çıkan ilk büyükelçi farklı kişiler. Daha önceden bizim kaynaklarımıza geçmiş bir büyükelçi var Ukrayna tarafından gönderilmiş. Bu önemli bir şey. Ukrayna’nın arşiv kaynaklarından gelecek bilgilere çok ihtiyacı var. Bu nedenle büyükelçinin arşivlere çok ciddi ilgisi var. Bu konudaki araştırma ve çalışmaların devamından yana ve desteklerini hiçbir şekilde de esirgemiyor” şeklinde konuştu.

Önümüzdeki senenin ortasında bir sergileri daha olacağını ve onun bundan kat ve kat daha ilginç ve farklı bir sergi olacağını söyleyen Furat, “Çünkü onun içerisine Ukrayna’da başka ilişkilerde daha şahsi araştırmalarla ulaşmış olduğumuz malzemeleri de katacağız. Sadece bu sergi Ukrayna için değerli şu anda. Ama o eski bizler içinde ayrıca değerli olacak” dedi.

"Belki bir kitaba dönüştürmeyi hedeflediğimiz bir sergi bu"

Dijital kopyaları Büyükelçinin çok önemsediğini ifade eden Furat, şunları kaydetti:

“Onunda yaklaşımı Ukrayna coğrafyasında da bizim kaynaklarımıza erişebilecek araştırmacıların çoğalması. Bu da ancak Osmanlıcanın öğrenilmesiyle mümkün olacak. Belki bir kitaba dönüştürmeyi hedeflediğimiz bir sergi bu. O noktada şunu hedefliyoruz, aynı zamanda Osmanlıcaya başlangıç düzeyinde veya biraz ileri düzeyde ilgi gösteren okur adaylarının da faydalanabileceği bir kurgu üretmeye çalıştık. Bunu daha fazla izleyicinin içine girebileceği bir forma dönüştürmeye çalıştık özellikle bu sergide. İngilizceyi Türkçeyi Ukraynacayı kullanacaktım ama bir şıklık olacağını düşündüm sadece Ukraynaca ve Türkçeyi kullandım. Bizler iki tarafa da saygı göstererek iki tarafında önceliklerini dikkate alarak, saygı göstererek kurgular üretmek durumundayız. Bu arşiv sergisi de bunlar için güzel bir başlangıç olacak.”

Sergi sonunda ise 1918’de Ukraynalı diplomatların Almanya arşivlerinden tarayıp elde ettikleri Brest-Litovsk Antlaşması’nın imzalanmasını konu alan kısa film filmin gösterimi yapıldı.