Cıva Nedir: Özellikleri, Kullanım Alanları ve Güvenlik Önlemleri

CIVANIN FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

Cıva, -38.83 °C’de eriyen ve 356.73 °C’de kaynayan bir elementtir. Yoğunluğu, suyun yoğunluğunun yaklaşık 13.5 katıdır. Kimyasal olarak inert olan cıva, çoğu asit ve bazla tepkimeye girmez. Bununla birlikte, bazı organik bileşiklerle kolayca birleşerek, özellikle insan sağlığı için tehlikeli olan organomerkür bileşiklerini oluşturabilir.

Cıvanın Kullanım Alanları

Endüstriyel Kullanım

Cıva, özellikle endüstriyel alanda geniş bir kullanım yelpazesine sahiptir. Bu metali popüler kılan bazı uygulamalar şunlardır:

• Florasan lambalar ve cıva buharlı lambalar: Bu lambalar, cıvanın elektrik akımı ile uyarılması sonucu ışık üretir.
• Termometreler ve barometreler: Cıvanın sıcaklık ve basınç değişikliklerine gösterdiği hassasiyet, bu cihazlarda sıklıkla kullanılmasını sağlar.
• Dental amalgam: Diş hekimliğinde dolgu malzemesi olarak kullanılan cıva içerikli amalgam, dayanıklılığı ve kolay işlenebilirliği ile tercih edilir.

Tıbbi Kullanım

Cıva, bazı tıbbi cihazlarda ve ilaçlarda da kullanılmaktadır. Özellikle bazı aşıların koruyucu maddesi olarak kullanılan tiomersal, cıva içerir. Ancak, cıvanın toksik etkileri nedeniyle bu kullanım giderek azalmaktadır.

Cıva Zehirlenmesi ve Sağlık Üzerindeki Etkileri

Cıva zehirlenmesi, özellikle buharının solunması veya cıva içerikli gıdaların tüketilmesiyle meydana gelebilir. Cıva zehirlenmesinin başlıca belirtileri arasında baş ağrısı, halsizlik, titreme, hafıza kaybı ve duyusal bozukluklar bulunmaktadır. Uzun süreli maruziyet, sinir sistemi hasarına ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Güvenlik Önlemleri ve Cıva Atıklarının Yönetimi

Cıva kullanımı sırasında alınması gereken güvenlik önlemleri şunlardır:

• Havalandırma: Cıva buharlarının solunmasını önlemek için iyi havalandırılmış ortamlarda çalışılmalıdır.
• Kişisel Koruyucu Ekipman: Eldiven, gözlük ve koruyucu giysiler cıva ile çalışılırken kullanılmalıdır.
• Cıva Dökülmeleri: Cıva dökülmelerinde özel temizlik kitleri kullanılmalı ve cıva buharlarının solunması engellenmelidir.

Cıva içeren atıkların yönetimi, çevresel ve sağlık açısından büyük önem taşımaktadır. Bu atıklar, özel tesislerde güvenli bir şekilde işlenmeli ve depolanmalıdır.

Cıva, benzersiz fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip olmasına rağmen, toksik etkileri nedeniyle dikkatli kullanılması gereken bir elementtir. Endüstriyel, tıbbi ve bilimsel uygulamalarda yaygın olarak kullanılan cıva, uygun güvenlik önlemleri ve atık yönetimi ile insan sağlığına ve çevreye zarar vermeden kullanılabilir.