Çocuklarda en sık demir eksikliğine bağlı anemi görülür

Demir eksikliği anemisini önlemek için  anne ve babalara da büyük görev düştüğünü söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Türkoğlu; erken dönemde belirtilerin çok kolay gözden kaçabileceğinden sağlam çocuk takiplerinin çok önemli olduğunu vurguladı ve şu bilgileri verdi:
•    Kansızlık (anemi) hemoglobin konsantrasyonunun veya kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarların) o yaşa uygun normal değerlerin altına düşmesi sonucu oluşan bir klinik tablodur. Her yaşta görülebilen bir sorundur. Ancak bebeklik ve çocukluk çağında daha sık görülür ve genellikle demir eksikliğine bağlı anemi olarak karşımıza çıkar. 
•    Demir eksikliğine bağlı kansızlık basit bir sorun değildir. Sadece fiziksel rahatsızlıklara neden olmakla kalmayıp zekâ düzeyini de etkiler. Bu yüzden önleme ve erken tanı çok önemlidir. Anne ve babalar kansızlığın belirti ve etkileri konusunda bilinçlendirilmelidir.

HIZLI BÜYÜME DÖNEMLERİNDE BESLENMEYE DİKKAT!

•    Kansızlık çocuklarda kendini çok değişik biçimlerde gösterir. Diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay-2 yaş arası ve adölesan dönemdir. Büyümenin çok hızlı olduğu bu iki dönemde diyetle yeterli demir alınmaması sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir. Adölesan kızlarda adet kanamalarının düzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür. 
•    Kan yapımında önemli rol oynayan diğer iki besinsel faktör vitamin B12 vitamini ve folik asittir. Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler çocuklarda demir eksikliğine bağlı anemi kadar sık görülmezler. 
•    Sadece diyet değil bazı ilaçların kullanımı da çocuklarda anemiye neden olabilir. İlaçlar alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan etki göstererek alyuvar yapımını baskılamak suretiyle anemi meydana getirebilir. Kronik hastalığa sahip çocuklarda da anemi görülebilir. 

İLK ALTI AY ANNE SÜTÜ DEMİR İHTİYACINI KARŞILAR

•    İlk 6 ay anne sütü ile beslenen bebeklerde demir eksiliği anemisi gelişme riski daha düşüktür. Anne sütündeki demir çok kolay emilebilir ve ilk 6 ay için bebeğin ihtiyacını karşılar. Ancak altı aydan sonra ek gıdalar ile yetersiz demir alan bebekler demir eksikliği tehlikesi ile karşı karşıya kalıyor. Bu nedenle bebeklere ağızdan demir desteği verilir, bu destek ülkemizde ücretsiz olarak da verilmektedir. Kırmızı et, yumurta sarısı, yeşil sebzeler ve hububat demir açısından zengin gıdalardır. Bebeğin tamalayıcı beslenmeye geçiş döneminde ve yine büyümenin hızlı olduğu adölesan dönemde diyet demirden zengin gıdalar ile desteklenmelidir. 

BELİRTİ VE BULGULAR ÇOK GENİŞ BİR YELPEZAYE DAĞILIR

•    Süt çocuklarında huzursuzluk, davranış değişiklikleri, iştahsızlık, uykusuzluk veya normalin üzerinde uyuma gibi belirtiler görülebilir. Daha büyük çocuklarda ve adölesanlarda yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, baş ağrısı, çabuk yorulma ve nefes darlığı gibi yakınmalar ile ortaya çıkabilir. Anemiyle birlikte lenf bezelerinin, karaciğer ve dalağın da büyük olması durumunda  alvuyar yıkımına bağlı anemiler ve lösemi mutlaka araştırılmalıdır.
•    Demir eksikliği gelişen bebeklerde huzursuzluk, iştahsızlık ve uyku bozuklukları görülebiliyor. Büyüme ve gelişme de duraklama görülebiliyor. Anemi ilerlerse cilt renginde solukluk başlar. Bu solukluk en çok göz kapaklarının içinde, ağız mukozasında, avuç içlerinde ve tırnak yataklarında kendini gösterir. Demir eksikliğine erken tanı konup tedavi edilmesi durumunda bu bozuklukların büyük bir kısmı düzelme şansına sahiptir. 
•    Çocuklarda demir eksikliği anemisi en sık görülen anemi tipidir. Ailelerin bilinçlendirilmesi ve düzenli sağlam çocuk takipleri ile önlenebilen bir durumdur. Tedavi ise çoğunlukla ağızdan verilen demir ilaçları ile yapılıyor. Demir depolarının dolabilmesi için en az 3 ay tedaviye ara verilmeden devam edilmesi gerekiyor.