Danimarka’dan tarihi, tarihi eser iadesi

Burdur'da yer alan Boubon Antik Kenti, Roma İmparatorluğu dönemine ait kalıntılarıyla tarihi bir öneme sahip. MS 193-211 yılları arasında hüküm süren Roma İmparatoru Septimius Severus'a ait olan bronz heykel başı, 1960'lı yıllarda antik kentteki yasa dışı kazılar sırasında yurtdışına çıkarılmıştı. 1970 yılında sanat simsarı Robert Hecht Jr. tarafından Danimarka'daki Glyptotek Müzesi'ne satılan eser, 1979 yılında müzede bulunan gövdesiyle birleştirilerek sergilenmeye başlanmıştı.

Türk bilim insanı Prof. Dr. Jale İnan'ın 1970'li yıllarda yaptığı araştırmalar, eserin kökeninin belirlenmesinde ve iadesinde önemli bir kaynak oluşturdu. Heykel başı, Roma sanatının detaylara verdiği önemi ve dönemin liderlik sembollerini yansıtan nadir eserlerden biri olarak kabul ediliyor.

DAHA ÖNCEKİ İADELER

Boubon Antik Kenti'nden kaçırılan diğer eserlerin yalnızca Avrupa'ya değil, Amerika Birleşik Devletleri'ne de gönderildiği biliniyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Manhattan Bölge Savcılığı ile yaptığı işbirliğiyle, Boubon kökenli bir dizi eserin iadesini sağlamıştı. Bu eserler arasında Lucius Verus, Septimius Severus ve Genç İmparator heykelleri ile İmparator Caracalla’ya ait büstler ve dönemin önemli şahsiyetlerine ait başlar yer alıyor. Danimarka'dan iade edilen son eser de, Boubon Antik Kenti'nin kültürel mirasının bütünlüğünü yeniden sağlama adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

DİPLOMATİK VE ETİK SÜREÇ

Septimius Severus heykel başının iade süreci, Kopenhag Türkiye Büyükelçiliği ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sunulan belgeler ve bilimsel kanıtlar doğrultusunda gerçekleşti. Glyptotek Müzesi, etik değerler ve müzecilik ilkeleri çerçevesinde, eserin ait olduğu topraklara dönmesine karar verdi. Müze Müdürü Gertrud Hvidberg-Hansen, "Kaçak kazılarla elde edilen bu eserin, müzecilik ilkeleri ve etik değerler gereği ait olduğu topraklara dönmesi önemli bir adımdır" dedi.

Ayrıca, Boubon kökenli eserlerle birlikte, Pisidia Bölgesi'ne ait Düver pişmiş toprak levhalarının iadesine de karar verildi. Bu heykel başı, Türkiye'ye iade edilen 2024 yılı içindeki 94. eser olurken, 2018-2024 yılları arasında toplam 7.898 eser, 2002-2024 yılları arasında ise 12.213 eser yurt dışından Türkiye'ye kazandırılmış oldu.

ESERİN TÜRKİYE’YE DÖNÜŞÜ

Septimius Severus heykel başı, kısa süre içinde Türkiye’de sergilenecek. Bu tarihi iade, Türkiye’nin kültürel mirasını koruma çabalarının ve uluslararası işbirliğinin önemli bir göstergesi olarak kayda geçiyor.