İşte Türk tipi başkanlık modeli

AK Parti, başkanlık sistemini MHP’nin ve kamuoyunun hassasiyetlerini dikkate alarak “başkanlık” kavramı yerine “Cumhurbaşkanı” kavramı üzerinden dizayn etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mevcut durumu, bu maddelerin hemen uygulanmasına yönelik geçiş hükümleri oluşturulup oluşturulmayacağı MHP ile müzakereler sonucu belirlenecek.

Bahçeli’ye sunuldu

Milliyet'ten Önder Yılmaz ve Şebnem Hoşgör'ün haberine göre; taslak metin önceki gün akşam saatlerinde bizzat Genel Başkan Devlet Bahçeli’ye iletildi. İki parti arasında Anayasa çalışmaları konusunda irtibatı sağlayacak isim olarak MHP kanadına Ak Parti Genel Sekreteri Abdülhamit Gül’ün ismi bildirildi. İki parti arasında uzlaşmanın sağlanması halinde teklifin TBMM’ye ortak imza ile sunabileceği, böylece AK Parti kurmaylarının tekrarladıkları “330’u görürürsek teklifi sunarız” garantisinin de bu yollana sağlanabileceği dile getiriliyor. AK Parti ve MHP kaynaklarından edinilen bilgiye göre, şimdilik 14 maddelik değişiklikle dizayn edilen Türk tipi başkanlık sisteminin anahatları özetle şöyle: - Türkiye Cumhuriyeti’nin başı, Türkiye Cumhurbaşkanı olacak. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı’na ait olacak. Başbakanlık kalkacak, ancak kabine olacak. Kabine içinden bir isim Cumhurbaşkanı Yardımcısı olacak. - Bakanları Cumhurbaşkanı atayacak ve görevden alacak. - Kabineye Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlık edecek. Kabine üyelerinin dörtte biri milletvekillerinden atanacak. Kalanı Meclis dışından olacak. - Cumhurbaşkanı ve TBMM seçimleri 5 yılda bir eş zamanlı yapılacak. Bir kişi 5+5 şeklinde iki dönem Cumhurbaşkanı seçilebilecek. - Hükümet tasarısı olmayacak, düzenlemeler milletvekilleri yasa teklifleriyle yapılacak. - Bütçe kanunu hariç, başkanın kanunları veto yetkisi olacak. Cumhurbaşkanı genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyduğu kanunla düzenlenmemiş konularda kararname çıkarabilecek. - Atama yetkilerinin çoğu Cumhurbaşkanı’nda olacak. Halen Meclis seçimine tabi uygulamalar da büyük ölçüde korunacak.

Partili olabilecek

Cumhurbaşkanı’nın niteliği ve tarafsızlığını düzenleyen 101. maddede yapılacak değişiklikle “tarafsızlık” nitelikleri arasından çıkarılacak. Partisi ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin hükme de metinde yer verilmeyecek. Böylece cumhurbaşkanı partili olabilecek. Cumhurbaşkanı’nın partili olması nedeniyle genel başkanlık yolu da açılacak.

Milletvekili sayısı artabilir

AK Parti’nin bu taslağının yanı sıra teklif maddelerine ilişkin alternatif önerilerini de MHP’ye ilettiği öğrenildi. Taslakta milletvekili sayısının 600’e çıkarılmasının öngörüldüğü ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın her fırsatta talep ettiği “yedek milletvekilliği” sistemi ile “Türkiye Milletvekilliği” sisteminin de MHP’ye alternatif olarak önerildiği belirtildi. AK Parti’nin hazırladığı ilk Başkanlık taslağında yer alan Başkan’ın ve TBMM’nin karşılıklı olarak birbirlerinin seçimlerinin yenilenmesine karar verebilmelerine imkan tanıyan “fesih” yetkisine taslakta yer verilmediği, bu konunun müzakereler sonucu netleştirilerek metne işleneceği bildirildi.

Ak Parti’den 2019’a işaret 

Taslakta yürütme ve yürürlük maddesi ile Erdoğan’ın durumunun ne olacağını düzenleyecek geçiş hükümlerinin bulunmadığı öğrenildi. AK Parti kurmayları geçiş hükümlerinin müzakere sonucu netleşeceğini ifade etti. Ancak iktidar kurmayları, hükümet sistemi değişikliğinin gerektirdiği pek çok mevzuat değişikliği olacağına işaret ederek yeni sistemin yürürlüğünün halk tarafından seçilmiş Cumhurbaşkanı’nın görev süresinin dolacağı 2019’a bırakılmasının daha uygun olacağını, bir geçiş maddesi ile Erdoğan’ın bakanlar kuruluna başkanlık etme, partisi ile ilişiğinin kurulması ve bakanları atama ve görevden alma yetkilerini kullanmasının sağlanabileceğini vurguladı.

412 oyla karar alınabilecek

Mevcut durumda sadece “vatana ihanetle” suçlanabilen Cumhurbaşkanı yaptığı iş ve işlemlerden dolayı sorumlu olacak. Cumhurbaşkanı hakkında bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının en az üçte ikisinin (367) vereceği önerge ile, soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, bu istemi en geç 1 ay içinde görüşüp, gizli oyla karara bağlayacak. Genel Kurul’da Yüce Divan’a sevk kararı ancak üye tamsayısının dörtte üç çoğunluğunun (412) gizli oyuyla alınabilecek. Yüce Divan tarafından seçilme yeterliliğine engel bir suçtan mahkum edilen Cumhurbaşkanı’nın görevi sona erecek.