Küfür olarak algılanmayan argo yarenlikler!

İçeriği küfür ve patavatsızlıkla dopdolu iken, küfür anlamına gelmeyen; günlük konuşmanın adeta normal bir parçası gibi algılanan ‘argo’ kelimelerden oluşan yarenliklerden bahsetmek istiyorum. Kültürümüze, daha çok köy kültürüne girmiş bu sözler, yarenlik tavında ve tadında kabul gören pek çok kelime ve ayrıntı halk arasında bol kepçe kullanılmaktadır. Muhafazakâr bir yörede yaşayışımız dikkate alındığında, yazarın ‘kılı kırk yararak’ yazdığını düşünmeyenlerimiz de var: “Bu da yazılır mı, ne kadar ayıp?” diyenler ne kadar haklı ise; o kültürün yaşanılmışlığını düşünen yazar da kaleme alıp gündeme taşıdığı bazı konuların ‘ayıp, günah ve kusur’ sayıldığını iyi bilir. Bu kültürün yaşanması ve yaşatılması için sarf ettiği çabanın aşağılanacağını ve yok hükmünde değerlendirileceğini de bilerek risk alır. Bazı düşünür ve bilim adamlarından bizlere miras, arşivlerde -edebî ya da argo- bazı yazı örnekleri ve cilt-cilt kitaplar bile var. Örneğin bunlar: ‘Mizah, karamizah, güldürü, düşündürü, taşlama, başlama, haşlama, sitem, dokundurma, değdirme, oturtma, fıkra, yarenlik, öykü, anekdot vs.’ gibi konu başlıklarıyla günümüze kadar gelmiş. Zaman-zaman ‘kültürel mirasımızı mizah tarzıyla sizlere ‘bir demet gül’ gibi sunuyorum.  Bunu yaparken de kimi yerini bazen kendim ‘bipleyip’ kimi yerini ‘…….’ geçip, kimi yerinde de ‘anlarsınız ya!’ diyerek, aklımca sansürleyip;  bazen de “kızım sana diyorum; oğlum sen anla!” göndermeleriyle mesajı vermeye çalışıyorum. Bana kalırsa orada söylenen kelimenin kullanıldığı ortamdakini (orijinalini) aynen yazmak ve yansıtmak, yazıya çirkinlik değil, güzellik katmaktadır. Gel gör ki toplum olarak o kelimeyi hem kullanıyor, hem ayıp saymıyor ve hem de yazıda kullanıldığında yazarı ayıplıyorsak; bu bizim başka dünyada ya da başka kültür katmanlarında yaşadığımız anlamına mı geliyor, bilemiyorum? Doğaçlama ‘anı, anekdot, derleme’ yazan bir kültür yazarı olarak, elbette verdiğim örnekler akılcı ve kalıcı olsun-argo tabir caizse-‘cukkada yerine otursun’ istiyorum.  Konuya açıklık getirmek için sadede gelerek, yer darlığı nedeniyle şu örneği buyurun birlikte okuyalım: İSMET PAŞA'dan EMİR VAR! Ülkenin çetin şartlar içinde bulunduğu zor günler yaşanmaktadır. İkinci Cihan Harbi'nin dünyayı kasıp kavurduğu günlerde İsmet Paşa vardır iktidarda. Hemen her gün hükümet radikal kararlar alıyor; şimdiki gibi teknolojik imkân olmadığı için duyuruları vatandaşa tellallar  iletiyorlar. Konu Mucur'un Kurugöl köyünde geçer. Köy bekçiliği ve aynı zamanda da 'tellal'lık yapan yörede oldukça namlı Bekçi Bekir, bakar ki bir grup yaşlı dul kadın çeşmenin yanındaki söğüdün altına pala serip oturmuşlar. Bu durumu gören Bekçi Bekir'in aklına oracıkta hemen bir mûzırlık gelir. Biraz yüksekçe taşın üstüne çıkar ve başlar tellala: - Ey Ahali! Duyduk duymadık demeyin! İsmet Paşa'dan emir vaar! Bundan sonra dul kadınlar ne güneşe oturacaklar, ne de gölgeye! Yaşlı dul bir kadın Bekçi Bekir’e saf-saf sorar: - İsmet Paşa da iyicene bunalttı… Neriye oturacaah öleyse bu dul avrat gısmı? Bekçi Bekir, aklından geçenleri ağzından çıkarır; der ki: - Neriye olacah, Bekçi Bekir'in ..... ( kucağına) … Haberiniz ola oturanlardan 'öşür-aşar' almıcaam! Sözün özü: Nüktedan insanoğlu söyleyemediği kendi fikrini bir ünlünün ağzından dinleyenlere aktarmanın daha cazip olduğunu düşünür. Bu gerekçeyle bir ünlüye atfedilerek yapılan yarenlikler (şaka) o yarenliğin ününü ve kalıcılığını artırır. Mesajı hafızalara daha derin ivme kazandırıp; geniş kitlelere ulaşmasında ünlünün adı etkin rol oynar. Türk halk kültüründe bu tür yarenliklere ilişkin pek çok örnekler var. Ama hepsini bir çırpıda sıralayıp yazamıyoruz, çünkü bize ayrılan köşe bu günlük bu kadar. Hoşça kalınız.