Ne zaman kaç gazeteci öldürüldü? Irak, Gazze ve diğerleri

ARAŞTIRMA: DURSUN ERKILIÇ

Gazetecilik her ne kadar cazip bir meslek olsa da birçok meslektaşımız maddi sorunlar yanında can güvenliği tehlikesi içinde yürütüyor işini

27 YILLIK AĞIR BİLANÇO

Geçen yılın nisan ayı verilerine göre; dünya genelinde; son 27 yılda savaş ve çatışma bölgelerinde görev yaparken veya organize suç örgütlerinin faaliyetlerini araştırırken öldürülen gazeteci sayısı bin 814’e ulaşmıştı. Gazetecilerin yarıdan fazlası, savaş, çatışma bölgeleri ile organize suç çeteleri ve terör örgütlerinin yoğun olduğu bölgelerde öldürüldü. İstatistiklere göre, haftada yaklaşık 2 muhabir, kameraman, foto muhabiri veya yardımcı medya personeli görev başında öldürüldü.

28. YILDA GAZZE CEHENNEMİ

2022’de 27 yıllık verilere yansıyan rakamlar, bu yıl İsrail’in Gazze’de uyguladığı katliam saldırılarıyla daha da arttı. 7-10 Ekim arasındaki 3 günde 7 gazetecinin can verdiği Gazze’de hayatını kaybeden gazeteci sayısı 25 günde 34’ü buldu. Uluslararası çağrılara kulak tıkayan hatta inadına daha çok insan hayatına kıyan İsrail’in devam eden saldırıları pek çok gazetecinin daha hayati tehlike içinde görev yapmasına neden oluyor. Filistin Gazeteciler Sendikası tarafından yapılan açıklamada da İsrail'in 2000-2020 yıllarında 46 gazeteciyi öldürdüğü belirtilmişti. Son 25 gün neredeyse bu rakama yaklaştı.

ANADOLU AJANSI ARAŞTIRDI

Gazeteci Hasan Fehmi Bey'in öldürüldüğü 6 Nisan gününe ithafen kabul edilen "Öldürülen gazeteciler günü" dolayısıyla AA muhabirinin, Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Cenevre merkezli Basın Amblem Kampanyası (PEC), Almanya merkezli araştırma şirketi Statista, Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI), Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Filistin Gazeteciler Sendikası raporlarından derlediği bilgilere göre, 1995-2022 yıllarında bin 814 gazeteci katledildi.

RAPORLARA YANSIYAN RAKAMLAR

Araştırma şirketi Statista'nın raporuna göre, 1995'te 64, 1996'da 36, 1997'de 28, 1998'de 23, 1999'da 38, 2000'de 32, 2001'de 31, 2002'de 25, 2003'te 43, 2004'te 63, 2005'te 64, 2006'da 85, 2007'de 88, 2008'de 60, 2009'da 75, 2010'da 58, 2011'de 78, 2012'de 147, 2013'te 143, 2014'te 110, 2015'te 114, 2016'da 81, 2017'de 74, 2018'de 87, 2019'da 53, 2020'de 50, 2021'de 46 gazeteci öldürüldü.

30 YILLIK ÖLÜM REKORU IRAK'TA

Rusya'da 29 yılda 58 gazeteci öldürülürken, Rusya-Ukrayna savaşında 6 yabancı uyruklu gazeteci öldürülürken, IFJ’nin 2020 raporuna göre, 1990’dan itibaren en fazla gazetecinin öldürüldüğü 10 ülke sıralamasının başında 339 ile Irak var. Onu sırasıyla 175 gazeteci ile Meksika, 159 gazeteci ile Filipinler, 138 gazeteci ile Pakistan, 116 gazeteci ile Hindistan, 110 gazeteci ile Rusya, 106 ile Cezayir, 96 gazeteci ile Suriye, 93 gazeteci ile Somali ve 93 gazeteci ile Afganistan izliyor. Asya Pasifik bölgesi 681 öldürülen gazeteciyle ilk sırada yer alırken onu, 571 ile Latin Amerika, 558 ile Orta Doğu, 466 ile Afrika ve 373 ile Avrupa takip ediyor.

ORGANİZE SUÇTA MEKSİKA FARKI

Organize suç örgütlerinin faaliyet gösterdiği Günmey Amerika ülkesi Meksika, gazeteciler için ‘en tehlikeli ülke’ sıralamasının başında bulunuyor. Bu ülkede 1970'ler ve 80'lerden bu yana gazeteciler açık hedef haline gelmiş durumda. Meksika'da, 2000-2021 yıllarında 11'i kadın olmak üzere 143 gazeteci öldürüldü.

SUİKASTLE ÖLDÜRÜLEN GAZETECİLER

Daphne Caruana Galizia, 16 Ekim 2017, Malta… Jan Kuciak, 26 Şubat 2018, Slovakya… Marlon de Carvolho Araujo, 23 Ağustos 2018, Brezilya… Mario Gomez, 22 Eylül 2018, Meksika… Viktoria Marinova, 6 Ekim 2018, Bulgaristan… Ve Cemal Kaşıkçı…

Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018, İstanbul’da öldürüldü. Suudi Arabistan yönetimine muhalifliğiyle tanınan Kaşıkçı, Washington Post gazetesinde köşe yazarlığı yapıyordu. Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu'nda Suudi timi tarafından öldürüldü, cesedi bulunamadı.