Son çömlekçiler zamana direniyor

 Gölbaşı'nda çömlek ustası Önen kardeşler, geçmiş yıllara nazaran kullanımı azalan çanak, çömlek, su testisi, güveç gibi üretimlerle alın terini toprakla buluşturmaya devam ediyor. Çömlekçilik Gölbaşı'nın en eski ve önemli değerlerinden. Gölbaşı'nda çömlekçilik, hünerli ustalar Önen kardeşlerin ellerinde toprağın hazırlanışı, çarkla şekillendirilmesi ve fırınlama yöntemlerine kadar eski yöntemlerini koruyarak, ayakta durmaya çalışıyor. Gölbaşı Veli Himmetli Mahallesinde dede mesleği olan çömlekçiliği zor şartlarda yarım asırdır devam ettirmeye çalışan İbrahim, Ahmet ve Mustafa Önen adlı 3 kardeş, Gölbaşı'nın, hatta Ankara'nın son çömlekçileri. Gölbaşı'nda yarım asırdır sanatlarını icra ettirerek ekmek paralarını çıkarmaya çalışan en büyüğü 63, ortancası 60, küçüğü ise 56 yaşında olan 3 çömlek ustası kardeş, dedelerinden gelen bu mesleğe yaşatıyor.

GÖLBAŞI’NIN İLK TİCARİ MESLEĞİ

Kardeşlerin en küçüğü 56 yaşındaki Mustafa Önen, "Baba mesleği olan çömlekçilik, Gölbaşı'nın ilk ticari mesleğidir. Çocukluğumuzda Gölbaşı'nda irili ufaklı çömlek atölyeleri vardı. O zaman plastik olayı olmadığı için köylere, şehirlere su testileri, su küpleri yapılırdı. Şimdi ise sadece biz bu mesleğin son temsilcileri olarak kaldık. Biz de daha ne kadar devam ederiz bilemiyorum." dedi. Çömlekçilikte toprağın önemli olduğuna dikkat çeken Mustafa Önen, şunları aktardı: "Farklı farklı toprak çeşitleri var. Çömleğin ana maddesi, Gölbaşı'nın esas toprağı balçık dediğimiz topraktır. Toprak sıkıntımız var. Çubuk ve Avanos'tan ve diğer bölgelerden de toprak tedarikinde buluyoruz. Bunları havuzlarda karıştırıyoruz. Gölbaşı toprağı 800-900 derecede fırında pişer, diğer bölgelerden gelen toprak ise ateşi az yer;  600-700 derecede pişer. Karıştırmamızdaki maksat biraz daha kuvvetli olması. Diğer toprak çeşitlerini de katkı yapsın, ateşe dayanıklı olsun, renk versin diye kullanıyoruz. Avanos, Çubuk gibi nereden bulursak renklendirmek için kullanıyoruz. Katkı toprak kullanmasak da Gölbaşı'nın balçığı ile işimizi halledebiliyoruz. Ama yokluktan sıkıntılıyız. Gölbaşı balçığını bulmakta zorlanıyoruz. Bulamadığımız takdirde bir gün bu işi bırakmak zorunda kalacağız."

 GELİN TESTİSİ REVAÇTA

Önen Kardeşlerin en büyüğü 1956 doğumlu İbrahim Önen de 1968'de çömlekçilik mesleğine başladığını belirterek, "Baba, dede mesleği çömlekçiliği 3 kardeş sürdürmeye çalışıyoruz. 10 santimden 1 metreye kadar çeşitli ebatlarda ürünler yapıyoruz. Gölbaşı'ndaki çömlek atölyemizde değişen ebatlarda vazo, küp, testi, çömlek, saksı, güveç gibi işlevsel mutfak gereçleri üretiyoruz. İki senedir de düğünlerde kırılan gelin testisi çok revaçta. Anadolu’nun eski, geleneksel formlarından da esinlenerek hediyelik eşyalar da üretiyoruz. Biraz da pazara, talebe  göre hareket ediyoruz. Ayaş, Beypazarı ve Kızılcahamam'a, buralarda etle yapılan kapama yemeği meşhur olduğu için kapama çömleği gönderiyoruz. Eskiden her evde olan su küpü artık kullanılmadığı için biz de üretimini çok sınırlı tutuyor, talep gelirse yapıyoruz. Bir toptancılık yapan müşterimiz, Türkiye'nin her tarafına ürünlerimizin dağıtımını yapıyor. Sağlık açısından çömlek kullanmak faydalıdır. Toprak, su ve ateşle harmanlanan çömlek sağlıktır” diye konuştu.