Tiyatronun dönüştürücü gücü iktidarları neden korkutur?

ÖZEL HABER: GAMZE ERDOĞAN

Ankara'da yaşayan ve kendisini geleneksel tiyatronun son kuşak temsilcilerinden biri olarak tanımlayan Oyuncu Özlem Kalkan, Türkiye'de özellikle politik ve amatör tiyatro kültürünün önemini kaybettiğini söyledi.

anadolugazete.com.tr’ye tiyatroyla ilgili düşüncelerini anlatan Özlem Kalkan, geçmişte kamyon kasalarında uyuyarak gittikleri turneleri unutamadığını belirtti. Kalkan "Geçmişte kamyon kasalarında uyuyarak turnelere gittiğimiz ya da Anadolu'da tiyatroya gidemeyen insanların ayaklarına kadar tiyatro götürdüğümüz zamanlar çok eskide kaldı. Geriye dönüp baktığımda bu gelenekleri sürdüren son kuşak olduğumu söyleyebilirim.” dedi.

"OYUNCULUK MESLEĞİ DEĞERSİZLEŞİYOR"

Tiyatronun bilinçli bir şekilde değersizleştirildiğini söyleyen Özlem Kalkan “Tiyatro bugün, insanların birbirine ‘bana tiyatro çevirme’ diyerek espri yapar hâle geldi. Her kötü olay her sahtekarlık tiyatroya indirgeniyor, oyunculuk mesleğinin değersizleştirilmesi söz konusu. Oysa ki tiyatro oyuncusu olmak medeni cesaret, yetenek, çok okumak ve disiplinli ahlâk anlayışına sahip olmayı gerektiriyor. Çok önemli bir meslek." değerlendirmesi yaptı.

Tiyatronun en önemli tarafının “dönüştürücü gücü” olduğunu söyleyen Özlem Kalkan şöyle devam etti:

"Tiyatro, hareket ve devinim demektir. Oyuna ait unsurlarla birebir temasın yok edildiği karantina dönemine ait olan ''tiyatroda dijital dönem'' bir devrim değil, aslında tiyatronun özgünlüğünü tamamen yok eden bir unsur oldu. İnsana dokunmak ve göz teması kurmak tiyatronun dönüştürücü gücüdür bence. Aydın ve muhalif kesimin ağzına pelesenk ettiği ‘İnadına Tiyatro’ şeklinde ifade edilen söylem de bir küçük burjuva saçmalığıdır. İktidar ağzı ile itibarsızlaştırılmaya çalışılan tiyatroyu bu söylemle kurtaramazsınız. Tiyatro, birilerine inat olsun diye yapılmaz ayrıca..."

TİYATRONUN SORUNSALI NEDİR?

Tiyatronun sorunsalına ilişkin de değerlendirme yapan Kalkan, şunları kaydetti: "Tiyatronun esas sorunsalı yukarıdakiler ve aşağıdakiler meselesidir. Alaylı oyuncunun amatör; profesyonel ve iyi oyunculuğun okullu olarak görülmesi ve oyuncuların ödenekli ve ödeneksiz tiyatroda sahne alanlar şeklinde kendi içinde kastlaşmaya itilmesi bugün ülkemizdeki tiyatro sanatının en ciddi sorunudur! Bu konunun ön plana çıkarılması, ne yazık ki tiyatral kuramların tartışılması ve tiyatronun ilerlemesinin önündeki ciddi engeldir. Ben geçmişte politik, amatör ve örgütlü bir tiyatronun bileşeni olarak bugünlere taşındığım için amatörlüğü çok üstün görüyor; bunun da dönüştürücü gücüne halen inanıyorum."

"POLİTİK TİYATRO ÇOK ÖNEMLİ"

Özlem Kalkan, iktidar ağzıyla tiyatronun itibarsızlaştırılmasına dikkat çekip “Tiyatronun dönüştürücü gücü iktidara yönelik tehdit oluşturduğu için itibarsızlaştırılmaya çalışılıyor. Bu nedenle örgütlü tiyatronun çok önemli olduğunu düşünüyorum, ülkede bunu yapanlara deli gözüyle bakıyorlar ve iktidar tarafından itibarsızlaşma başlıyor. Dünya tiyatrosuna baktığımızda Dario Fo ve Garcia Lorca iki tiyatro adamının ikisi de amatör politik tiyatrodan başladığını görüyoruz, ülkemizde bunu yapabilen insanlar neredeyse kalmadı. Politik tiyatronun toplum için çok önemli olduğunu düşünüyorum". şeklinde konuştu.

“YAŞANAN OLAYLARDA İLK KIYILAN BİZ OLUYORUZ”

Türkiye'de yaşanan her olumsuz olaylarda ilk kıyılanın tiyatrocular olduğunu belirten Kalkan, sözlerini şöyle tamamladı:

“Deprem oluyor, sel oluyor, cenaze oluyor, ilk kıyılan biz oluyoruz, hemen oyunlarımız iptal ediliyor. 1999 yılında depremde ekibimi toplayıp deprem bölgesindeki çocuklara tiyatro götürmüş birisi olarak söylüyorum, tiyatro mu düşünecekler diye eleştirenler olmuştu, ama biz depremin enkazından sıyrılmalarını sağladık. Yaptığımız iş önemsiz bir şey gibi görünüyor, bizi yaralayan şeyler arasında yer alıyor.”