TÜİK'in açıkladığı enflasyon verileri ve halkın algısı: TÜİK'ten 'tüketici alışkanlığı' açıklaması

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Aralık 2023 enflasyon verilerine göre, aylık enflasyon yüzde 2,93 artarken, yıllık bazda bu oran yüzde 64,77'ye ulaştı. Ancak, TÜİK'in Tüketici Eğilim Anketi'nden elde ettiği bilgilere göre, hissedilen enflasyon oranı açıklanan enflasyondan 2 kat daha yüksek olarak belirlendi.

TÜİK VE ENAG VERİLERİ ARASINDAKİ UYUM EKSİKLİĞİ

TÜİK'in açıkladığı enflasyon verileri ile Enflasyon Araştırma Grubu'nun (ENAG) verileri arasındaki uyumsuzluk dikkat çekiyor. ENAG, 2023 enflasyonunu yüzde 127 olarak açıklarken, bu veriler TÜİK'in açıklamalarıyla karşılaştırılamıyor. Ayrıca, TÜİK ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) endeksleri arasındaki yapısal farklar yıllardır sorun yaratıyor ve yüksek enflasyon bu farkı daha belirgin hale getiriyor. Ekonomim'de yer alan habere göre, Tüketici Eğilim Anketi’ndeki sorulara verilen yanıtlar ışığında TÜİK, hissedilen enflasyonun yüksek olduğunu ancak bu durumunda tüketicilerin harcama alışkanlıklarıyla ilgili olduğunu belirtiyor.

TÜİK'e göre, "Tüketicilerin gelir seviyelerinin, harcama kalıplarının ve tüketim alışkanlıklarının kişiden kişiye farklılık göstermesi, TÜFE oranının tespitinde kullanılan en çok kullanılan mal ve hizmet sepetinin bireylere göre değişmesi

TÜFE sepetinde yer alan tüm ürünler aylık ve yıllık olarak farklı fiyat hareketleri göstermekle birlikte bireylerin kendilerinin sıklıkla tükettikleri mal ve hizmet fiyatlarına odaklanmaları (Örneğin; sigara içen kişiler sigaraya gelen zamları; bebeği olan kişiler ise bebek bezi ve bebek maması fiyatlarını yakından takip etmekte ve genel enflasyon algılarını bu ürünlerin fiyat artışını dikkate alarak oluşturmaları)." hissedilen enflasyonun yüksek olmasıyla sonuçlanıyor.

TÜİK' göre, tüketicilerin gelir seviyeleri, harcama kalıpları ve tüketim alışkanlıklarının bireyden bireye farklılık göstermesi, TÜFE sepetinde yer alan ürünlerin bireylere göre değişmesi algılanan enflasyonun açıklanandan yüksek hissedilmesine neden oluyor. Tüketiciler, özellikle sık tükettikleri ürünlerin fiyat artışlarına odaklanarak genel enflasyonu değerlendiriyor.

HAFIZA VE BEKLENTİLERDEKİ UYUM EKSİKLİĞİ

TÜFE endeksi, genel fiyat seviyelerindeki değişimi ölçerken, bireylerin hafızaları genellikle daha geriye gider. Vatandaşlar, ürünlerin eski fiyatlarıyla cari dönem fiyatlarını karşılaştırarak algıladıkları enflasyonu oluşturuyorlar. Bu durum, resmi verilerle halkın algısı arasında uyumsuzluk yaratıyor.

GÜVENİLİRLİK SORUNU VE ENAG'UN ELEŞTİRİLERİ

TÜİK, ENAG'ın internet sayfasında paylaşılan bilgiler yetersiz ve metodolojik detayda eksik olduğunu belirterek ENAG'ın güvenilir bir kaynak olmadığını belirtiyor.