Türk Tarihinin ilk Türklük Kurultayı'nın 92. yıldönümü

Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan etmesinden sonra Devletin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, Türklük bilincini geliştirmek, Avrupa devletlerinin Türkler hakkındaki olumsuz iddialara ve “barbar” deyimi kullanılarak bir istilacı kavim şeklinde gösterilmelerine karşılık, bunun böyle olmadığının, araştırılması amacıyla 28 Nisan 1930 tarihinde Türk Ocakları 6. Kurultayında bugün ismi Türk Tarih Kurumu olan “Türk Tarihi Tedkik” heyetini oluşturdu.

Yönetim Kurulu Başkanlığını Tevfik Bıyıklıoğlu, Başkanvekillerini Yusuf Akçura ve Samih Rıfat’ın, Genel Sekreterlik görevini de Dr. Reşit Galip’in üstlendiği heyet ilk toplantısını 4 Haziran 1930 tarihinde yaptı.

Toplantıda yönetim kurulu şu isimlerden oluştu: Âfet İnan, İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Hâmid Zübeyir Koşay, Halil Edhem, Ragıb Hulûsi, Reşid Safvet Atabinen, Zâkir Kadîrî, Sadri Maksudi Arsal, Mesaroş (Ankara Etnografya Müzesi uzmanı), Mükrimin Halil Yinanç, Vâsıf Çınar ve Yusuf Ziya Özer.

29 Mart 1931 tarihinde Türk Ocakları’nın VII. Kurultay’ında kapatılma kararı alınınca, bu defa 15 Nisan 1931’de “Türk Tarihi Tedkik Cemiyeti adı ile yeniden teşkilatlanıp, 1930’daki ilkeler temel alınarak faaliyetlerine devam etti. Kurumun adı 1935 yılında “Türk Tarihi Araştırma Kurumu” olarak değiştirilmiş, daha sonra ise “Türk Tarih Kurumu”na çevrildi.

Başkanlığını Atatürk’ün yaptığı ilk Tarihte ilk Türk Tarih Kurultayı 2-11 Temmuz tarihleri arasında Ankara’da yapıldı.

Kurultayda ilk konuşma Hasan Cemil Bey’in Ege Medeniyetinin Menşeine Umumi Bir Bakış, başlıklı konuşmasıyla başladı.

İkinci konuşma ise Liselerle Ortamektepler İçin Telif Edilen Tarih Kitabında Nazarı Tenkidimi Celbeden Noktalar, başlığı ile Müderriszade Fazıl Nazmi Bey yaptı.

Kurultayda Yusuf Ziya Bey Mısır Din ve İlahlarının Türklükle Alakası, Ağaoğlu Ahmet Beyendi’nin İptidai Türk Aile Hukuku ile İptidai Hindo-Avrupai Aile Hukuku Arasında Mukayese ,Şevket Aziz Bey’in Türklerin Antropolojisi, Şemsettin Bey’in İslam Medeniyetinde Türklerin Mevkii,

Köprülüzade Fuat Bey’in Türk Edebiyatına Umumi Bir Bakış, Halil Nimetullah Bey’in Ferdi Varlık, İçtimai Varlık,

Sadri Maksudi Bey’in Tarihin Amilleri,

Fizik ve Coğrafi Amiller, Ruhi Amiller (Psikoljik Amiller), Büyük Mefkureler (İdee’ler),

Irk Meselesi (…), Harp, Fütuhat ve Mücadeleler, Tekamül Kanunu (Evolution),

İktisadi Amiller,Tarihte Halkın Rolü ve Büyük Şahsiyetler,

Mösye Zayti Frenç’in Hint Akraba Kavimleri Arasında,

Muallim Afet Hanımın Orta Kurun (Orta Çağ) Tarihine Umumi Bir Bakış, Yusuf Hikmet Bey’in Şarkta İnhitat (ölüm-intihar) Sebepleri,

Dr. Orhan Sadettin’in Tarih Kitapları Hakkında Felsefi Noktainazardan Bazı Mütalaalar, Akçuraoğlu Yusuf Bey’in Yazmak ve Tarih Okutmak Usullerine Dair, Mehmet Ali Ayni Bey’in Eski Tarih Kitapları, gibi belli başlı konular ele alındı. Bu Kurultay’da yapılan konuşmalar daha sonra kitaplaştırıldı ve ülke geneline dağıtıldı.