ABD Tarım Bakanlığı, 2022 tarım sayımı sonuçlarını 13 Şubat 2024 tarihinde yayınladı. Bu yazımızda ABD tarımıyla ilgili bir özet sunmak istiyorum.
ABD’de ve Türkiye’de tarım sayımları
ABD'de ilk tarım sayımı 1840 yılında yapılmıştır. 1880 yılından itibaren de düzenli olarak her 5 yılda bir yapılmaya başlanmıştır. Son tarım sayımı ise 2022 yılında yapılmıştır.
Türkiye’de ise ilk tarım sayımı 1927 yılında yapılmış ve 1950 sayımından sonra her 10 yılda bir yapılması benimsenmiştir. Bu kapsamda toplam 7 tarım sayımı yapılmış ve 2001 yılından sonra da 23 yıldır tarım sayımı yapılmamıştır.
Tarım sayımlarını ABD’de tarım politikalarına yöneten Tarım Bakanlığına bağlı Tarım İstatistikleri Servisi yapmaktadır. Türkiye’de ise Tarım Bakanlığının desteğiyle bütün istatistiklerden sorumlu kurum olan TÜİK yapmaktadır.
Tarım sayımlarında çiftçilerin sayısı, yaşı ve cinsiyeti gibi nüfus bilgileri yanında, işletme büyüklükleri, işledikleri arazi, yetiştirdikleri hayvan ve kullandıkları alet-makine, gübre ve ilaç miktarları, bitkisel ve hayvansal üretim miktar ve değerlerine dair bilgiler toplanmaktadır.
ABD’DE TARIMSAL YAPI
2022 tarım sayımı sonuçlarına göre, Amerika’da tarımsal üretim yapan çiftlik sayısı 2017’ye göre % 6,9 azalış göstermiş ve 1 milyon 900 bine gerilemiştir. Sayım yapılmadığı için bizim çiftçi sayımız da net değildir. ÇKS’ye kayıtlı çiftçi sayısı 2 milyon dolaylarındadır. Ancak Türkiye Ziraat Odaları birliğine göre bu sayı çok daha fazladır.
ABD’de 3,5 milyar dekar arazide (880,1 million acres) tarımsal üretim yapılmaktadır. Ortalama çiftlik başına düşen arazi miktarı 1.850 dekardır. Türkiye’de ise işletme başına ortalama arazi büyüklüğü yaklaşık 60 dekar olduğu tahmin edilmektedir.
ABD hükümetinin 2022 yılında tarımsal üretim için yaptığı destek ödemelerinin toplamı 10,4 milyar dolardır.
ABD’de 2017-2022 yılları arasındaki 5 yıllık süreçte küçük ve orta ölçekli çiftlik sayısı azalırken büyük çiftliklerin sayısı 105 bin artış göstermiştir. Bu kapsamda çiftçiliğe yeni başlayanlara yönelik destekleme programı geliştirilmiştir.
Bütün çiftçiler içinde birinci işi tarım olanların oranı % 42 iken, tarımı ikinci iş olarak yapanların oranı % 58 olarak bulunmuştur.
TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ
Tarımsal üretim değeri 2017-2022 döneminde %39 artışla 388,5 milyar dolardan 543,1 milyar dolara yükselmiştir. İşletme başına ortalama üretim değeri 285.789 dolardır.
Ancak toplam 543,1 milyar dolarlık tarımsal üretim değerinin %78 gibi çok büyük bir kısmının büyük işletmelerce üretildiği görülmektedir. Bütün işletmeler içinde %6 paya sahip olan büyük işletmelerin her biri bir milyon doların üzerinde değer üretmektedir.
Tarımsal üretim yapan çiftliklerin %74’ünü oluşturan küçük çiftlikler ise bu değerin ancak % 2’sini üretebilmişlerdir. Bunların her birinin ortalama üretim değeri 50 bin doların altındadır.
Toplam tarımsal üretim değerinin % 52’si bitkisel üretimden, % 48’i ise hayvansal üretimden elde edilmiştir. 2017’de hayvansal üretim değeri % 50’nin üzerindeyken 2022 yılında bitkisel üretim değeri hayvansal üretim değerini geçmiştir.
ABD eyaletler içinde en büyük tarımsal üretim değerini 59 milyar dolar (% 11) ile tek başına California üretmektedir. California’yı Iowa eyaleti (43,9 milyar $) ve Teksas (32,2 milyar $) takip etmektedir. Bu verilere göre Türkiye’nin tarımsal üretim değerinin California’dan biraz fazla olduğu söylenebilir.
ABD’de çiftliklerin en fazla ürettiği ilk beş ürün ya da üretim faaliyeti sırasıyla sığır, mısır, tavuk eti, soya ve süt üretimidir. Bu ürünler toplam üretim değerinin %67’sini oluşturmaktadır. Geriye kalan %33’ü ise diğer bütün sebze, meyve, tarla bitkileri, domuz ve diğer çiftlik hayvanları yetiştiriciliği gibi üretim faaliyetlerinden elde edilmektedir.
ABD’de çiftlikler 543,1 milyar dolarlık üretim değeri yanında hükümet desteği ve diğer çiftlik faaliyetlerinden de 32,9 milyar dolar gelir elde etmiş ve toplamda 2022 yılı çiftlik geliri 576 milyar dolara ulaşmıştır.
Çiftlikler bu geliri, üretim maliyetlerini oluşturan işçilik, mazot, gübre, ilaç, tohum, yem, hayvan alımları, kira, faiz ve diğer bütün kalemler için kullandıkları 424 milyar dolar maliyetle sağlamıştır.
ABD çiftçisinin tarımsal üretim maliyetleri içinde yakıt %4.3, ilaç %5.5, tamir bakım %6, tohum %6, kira %6.4, gübre %8.5, işçilik %9, hayvan alımları %12, yem %20 ve diğer giderler %20 paya sahiptir.
ABD çiftlikleri gelir gider farkı olarak net 151,6 milyar dolar gelir elde etmişlerdir. Bu da ortalama çiftlik başına yıllık yaklaşık 80 bin dolar net gelir demektir.
Sonuç olarak;
ABD 50 eyaletten (50 ayrı devlet) oluşmasına rağmen düzenli olarak her 5 yılda bir tarım sayımı yapmaktadır. Bu kapsamda kayıtlar düzenli olarak tutulmakta, çiftlik gelir ve gideri takip edilerek tarım politikaları oluşturulmaktadır.
Bu sayede ABD’nin tarımsal üretim değeri 2017-2022 arasında yaklaşık 155 milyar dolar artış göstermiştir. Bu değer Türkiye’nin tarımsal üretim değerinin neredeyse iki katına yakındır.
Doğru kararlar alınması eldeki verilerin sağlıklı olmasıyla birebir ilişkilidir. Bu nedenle Türkiye’de Tarım sayımının biran önce yapılması gerekmektedir.
Elde edilecek verilere göre tarımsal üretim yönetilebilecek ve yönlendirilebilecektir. Aksi taktirde kişisel öngörülerle atılan her adım ve alınan her karar yeni sorunları da beraberinde getirmektedir.