İyi huyların en üstünü en şereflisi adalettir Hatta Adalet de Bütün iyilikler toplanmış gibidir.
Adalet huyları ve hareketleri dini ve akla uygun olmak demektir görünüşü içi gibi Olmaktır.
Herkesin yanında Yalnız iken bulunduğu gibi bulunmaktır. ikiyüzlü olmamaktır adaletten ayrılmayan kimseye Adil denir.
Adil kimse İnsanların en iyisidir Adalet Birlik eşitlik demektir iki şeyin ya kendileri veya özellikleri eşit olur benzeyen yerlerinde birleşmişler demektir ölçme tartma karşılaştırma işlerinde eşitlik gibi kıymetlisi yoktur İşte bunun için iyiliklerin en üstünü Adalet olmuştur.
Adalet orta yolu tutmak demektir orta yoldan ayrılan kimsede Adalet vardır dersek yanlış olur üç yerde adaletin bulunması lazımdır.
1_Bir malı bir nimeti adalet ile bölmek lazımdır.
2_ Insanlarla yapılan muamelelerde alışverişte Adalet lazımdır
3_Ceza vermekte Adalet lazımdır.
Bir kimse birisine korku verse saldırsa öteki kimseye de öyle yapması lazımdır Fakat bu karşılığı hükümet yapar böyle Adalet olunca herkes Korkusuz Yaşar Adalet korkusuzluk demektir.
Insanlar her şeyin de Adil davranabilmek için bir ölçüye muhtaçtır bu ölçü akıl ile bulunamaz
Allahu Teala kullarına acıyarak memleketlerini korumak için bir ölçü aleti gönderdi Bu ilahi ölçü ile adaleti ölçmek dağıtmak kolay oldu bu ölçü peygamberlerin getirdikleri dinlerdir güzel dinimiz İslamiyet insanlar arasındaki adaleti sağlamak için lazım olan kuralları açıkça bildirmektedir Bundan başka bir ölçüde adaletten ayrılmayan hakimlerdir İnsanlar bir Hakime de muhtaçtır insanlar medeni yaratılmıştır yani birbirleri ile karışmak beraber yaşamak yardımlaşmak zorundadırlar bunun için insan yalnız yaşamaz İnsanlar bir araya gelince açıkgözler başkasının hakkına saldırır zulüm edenler olur Çünkü Her nefis istediğine kavuşmak ister tatlı olanı almaya uğraşır bu şeyleri isteyen bir kaç kişi çekişmeye başlar bunları ayırmak için kuvvetli bir hakim lâzım olur.
Insanın önce kendine hareketlerine vücudunun organlarına Adalet yapması lazımdır sahip olduğu gücünü kuvvetini her organını niçin yaratıldı ise o yolda kullanılmalıdır dinimizin gösterdiği güzel ahlaktan satmalıdır insanlara karşı güzel huylu olmalıdır ikinci olarak çoluk çocuğuna komşularına arkadaşlarına Adalet yapması lazımdır adli makamlar ve hükümet adamları da millete adaletli davranmalıdır Bunlar kimseye haksızlık etmemelidir hak sahiplerinin hakkını korumalıdır
Adalet üç kısma ayrılır:
1_ Allahu teâlâ'ya kulluk etmektir yarattıklarına sonsuz iyiliklerde bulunan Allahu Teala'ya karşı ibadet etmek bir borçtur böyle bir yaratana şükür etmek Elbette lazımdır adalet için sahibinin hakkını gözetmek icaâbeder.
Her insanın Yaratanın a karşı borçlu olduğu bu kulluk hakkını ödemesi lazimdir
2_ insanların hakkını gözetmek anaya babaya itaat ve yaşlılara hürmet emanete Vefa göstermek alışveriş haklarını yerine getirmek söz verdiği şeyi yerine getirmek lazımdır.
3_ geçmişlerin haklarını ödemektir bu da onların borçlarını ödemek vasiyetleri ne yerine getirmek vakıflarını korumak ölmüşlerin bıraktığı hayrat ve hasenatı yaşatmakla olur.
Adalet yapmamak zulümdür en büyük haksızlıktır zulüm adaletin sınırını aşmak tır başkasının hakkına saldırmaktadır zulüm edenler başkasının malına canına namusuna zarar verir