Soydaşımız, candaşımız Azerbaycan bağımsızlığının 105. yılını kutluyor. Kutlu olsun…
Azerbaycan, sıradan bir ülke değildir. Türklüğün şaheserlerine imza atan köklü bir kültür, sanat, edebiyat mazisi ve birikimi vardır.
28 Mayıs 1918’de ilan edilen bağımsız Azerbaycan devleti, “Müslüman doğunun ilk demokratik cumhuriyeti” sayılır ve bu unvan boşuna verilmemiştir. Çünkü kısa sürede eğitim, din ve vicdan özgürlüğü alanında yapılan reformlarla, vatandaşlarına tanıdığı haklar ve kadınlara seçme hakkının sağlanması bu unvanı kazanmasını sağlamıştır.
İLK TANIYAN OSMANLI DEVLETİ
Azerbaycan’ın bağımsızlığı, 28 Mayıs 1918 tarihinde Mehmet Emin Resulzade başkanlığındaki “Azerbaycan Milli Şurası” tarafından ilan edildi.
Azerbaycan’ın bağımsızlığını ilk tanıyan Osmanlı devleti oldu.
Milli Şura, ‘İstiklal Bildirisi’ ile ülkenin cumhuriyet sistemiyle yönetileceğini dünyaya duyurdu.
Azerbaycan hükümeti, Bakü, Ermeni ve Bolşevik çetelerinin işgali altında olduğu için bir süre ülkenin ikinci büyük kenti Gence’de faaliyet gösterdi.
Bağımsız Azerbaycan, kısa sürede önemli atılımlar gerçekleştirdi.
Ekonomi, eğitim, din ve vicdan özgürlüğü alanında reformlar yapıldı…
Osmanlı Devleti ile Azerbaycan Devleti arasında 4 Haziran 1918’de anlaşma imzalandı. Bu kapsamda dönemin Harbiye Nazırı Enver Paşa, kardeşi Nuri Paşa (Killigil) komutasında bir ordu kurarak, bazı bölgeleri işgal altında olan Azerbaycan’a yardım gönderdi.
“Kafkas İslam Ordusu” ismi verilen ordu, 15 Eylül 1918’de Bakü’yü kurtardı.
Bu büyük başarının ardından hükümet Gence’den buraya taşındı. Kafkas İslam Ordusu, Bakü’nün kurtuluşu için yaptığı kanlı savaşlarda bin 130 şehit verdi.
Azerbaycan dış tehditlere karşı 26 Haziran’da kendi ordusunu kurarken bunda Osmanlı subaylarının rolü büyüktü.
KISA SÜRE İÇİNDE NELER YAPILDI
- 27 Haziran 1918’de alınan kararla, Türk dili, devlet dili olarak ilan edildi ve Rusça’nın yerine Türkçe eğitim zorunlu kılındı.
- 7 Aralık 1918’de 120 sandalyeli parlamento faaliyete geçti ve 17 ayda 230 yasa tasarısını kabul etti.
- Bağımsızlığını 23 ay sürdürebilen Azerbaycan Cumhuriyeti, 28 Nisan 1920’de Sovyet ordusunun ülkeyi işgaliyle sona erdi.
Hükümet yöneticileri ve aydınların çoğu ülkeyi terk etti fakat hepsi Azerbaycan davasını hayatlarının sonuna kadar yaşattı.
- Azerbaycan’ın kurucusu Mehmet Emin Resulzade’nin, “Bir kere yükselen bayrak bir daha inmez” sözleri, Azerbaycanlılar için slogan haline geldi.
- …Veee; Azerbaycan, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından tekrar bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık bildirgesiyle, ülkenin, 1918-1920 döneminde faaliyet gösteren Azerbaycan Cumhuriyeti’nin varisi kabul edildi.
Yaşasın Azerbaycan, yaşasın Türkiye-Azerbaycan kardeşliği…
ŞİİRLERE YANSIYAN KARDEŞLİK
Azerbaycan’ın kurucusu Mehmet Emin Resulzade’nin dediği gibi “Bir millet iki devlet” olan Türkiye ve Azerbaycan’ın kardeşliği şiirlere de yansımıştır
Türk dünyasının en büyük şairlerinden biri olan Bahtiyar Vahapzade, Azerbaycan’da doğup, büyüyüp, ölmüştür ama yüreği hep ‘Türkiye’ diye atmıştır.
Ölümsüz şiirlerinden birinde der ki;
Bir ananın iki oğlu,
Bir amalın (emelin) iki kolu.
O da ulu, bu da ulu
Azerbaycan - Türkiye.
*
Dinimiz bir, dilimiz bir,
Ayımız bir, yılımız bir,
Aşkımız bir, yolumuz bir
Azerbaycan - Türkiye.
*
Bir milletiz, iki devlet
Aynı arzu, aynı niyet.
Her ikisi cumhuriyet
Azerbaycan - Türkiye.
*
Birdir bizim her halimiz
Sevincimiz - melâlimiz.
Bayraklarda hilâlimiz
Azerbaycan - Türkiye.
*
Ana yurtta yuva kurdum,
Ata yurda gönül verdim.
Ana yurdum, ata yurdum
Azerbaycan - Türkiye.