Bu sorudan önce iki soru daha var.
1-Bürokrasi nedir? Bürokrasi, işlerin keyfi nedenlerle ve kırtasiyecilik dediğimiz fuzuli belgeler istenmek suretiyle sürüncemede bırakılması, “şu belge, bu belge” diyerek yatırımcıların bıktırılmasıdır.
2-Gelişme nedir? Bir Ülkenin tarım, madencilik, sanayi, turizm, eğitim, ticaret, hizmet sektörleri ve benzeri ekonomik yatırımlar ile geliştirilmesi ve zenginleştirilmesidir.
Bu iki hususu böyle açıkladıktan sonra asıl hususu tekrar dillendirelim ve sorumuzu tekrarlayalım.
“Bir Ülke bürokrasiye rağmen gelişebilir mi?”
Bu açıklamalara rağmen soru yine mi zor geldi? Cevap vermekte zorlanıyor musunuz?
Soru zor geldiyse aşağıdaki soruları okuyun.
Gerçi zor bir soru değil de, yine de zor bir soru olarak değerlendirmeniz mümkündür.
Öyleyse, soruları okuyun ve aşağıdaki sorulara hayır cevabını veriyorsanız, “Bir Ülke bürokrasiye rağmen gelişebilir mi?” sorusuna da “hayır” diye cevap vermiş olacak ve bir Ülkenin bürokrasiyle gelişemeyeceğini, bürokrasinin engel olduğu bir yerde ekonomik kalkınmanın olamayacağını belirtmiş olacaksınız.
Bir atlet, rüzgar karşısından son sürat yüzüne karşı eserken rahat koşup da başarılarına başarı katabilir mi? Mesela şiddetli bir rüzgar karşıdan eserken rekor kırabilir mi?
Toprağı bile donduran soğuk bir iklimde sebze ve meyve bahçeciliğinde lezzetli ve bol miktarda ürünler yetiştirilebilir mi? Soğuk iklimlerde sebze ve meyve üretiminde yüksek rekolte olabilir mi?
Okulların, üniversitelerin, öğretmenlerin, eğitimin AR-GE’yle (araştırma ve geliştirme faaliyetleri ile) desteklenmediği bir Ülkede bilim ilerler mi? Cehaletin hüküm sürdüğü bir yerde eğitim ve bilim olur mu?
Evet, bu sorulara hayır cevabı verdiyseniz, “bir Ülke bürokrasiye rağmen gelişebilir mi?” sorusuna da hayır diye cevap vermek durumundasınız.
Niye mi?
Bürokrasi yatırımlara köstek olursa elbette o Ülke kalkınmaz. Bürokrasi, bir yatırımcı için “rüzgarın tam karşıdan esmesi” gibidir.
Bürokrasi işleri sürüncemede bırakırsa elbette o Ülke ilerlemez. Bürokrasi, bir yatırımcı için “soğuk iklim” demektir.
Bürokrasi keyfine göre davranırsa elbette o Ülke geri kalır. Bürokrasi, bir yatırımcı için “cehalet” demektir.
Evet, bu tespitlerimden anlaşıldığı üzere, bürokrasi ve yatırım ilişkisi (korelasyon) doğrusal (yukarıya doğru) değil, tersine (aşağıya doğru) bir bağlantı içindedir. Bürokrasi varsa, gelişme ivmesi aşağıya doğrudur. Yani ters bir ivme. Bürokrasi yoksa gelişme ivmesi yukarıya doğrudur.
Bürokrasi ve yatırım ilişkisinin korelasyonu ters yönde ilerler. Birisi varsa öbürü yoktur. Öbürü varsa birisi yoktur.
Bu satırların yazarı 40 yılını Devlet kamu görevinde geçirmiştir. Gözü kapalı olarak dahi kamudaki bürokrasinin nasıl işlediğini dahi görmektedir.
Ve en önemli şeyi söylemek istiyorum.
“Bu Ülkede bürokrasiye rağmen yatırımlar ve gelişmeler mevcuttur.”
Şimdi diyeceksiniz ki, “haydaaa, nasıl oluyor ya, bu durumda yukarıda belirttiğiniz tüm hususları bu son beyanınız ile reddetmiş olmuyor musunuz? Hani bürokrasinin olduğu yerde gelişme ve ilerleme olmazdı?
İşte cevabım: “Bu Ülke gelişme potansiyeli ve kalkınma gücü o kadar yüksek bir Ülkedir ki bürokrasiye rağmen gelişiyor.”
Ve ikinci beyanımdır ki, en önemli husus işte tespitimde bulunmaktadır.
“Eğer, bu Ülkede bürokrasi bu kadar iş yavaşlatıcı ve bu kadar şekilci olmasaydı, bu Ülke 10 yılda Güney Kore, 20 yılda Japonya ve 30 yılda Almanya gibi olurdu.”
Bu sözlerime itirazalar olacaktır. Olsun mühim değil.
Ben hayatım boyunca kalkınmanın ve ilerlemenin zor olmadığını haykırmış bir insanım.
Bürokrasiyi bu yazıda anlattım ve diğer yazılarımda da kalkınmanın nasıl sağlanacağını, Güney Kore, Japonya ve Almanya gibi bir Ülke haline nasıl geleceğimizi hep açıkladım.
Merak edenler o yazılarımı internette bulsun ve okusunlar.
Evet, yazımın en sonunda dost acı söyler ve gerçekleri söyler diyerek şu son iki paragraf ve ardından başlıktaki sorunun güncellenmesi ile huzurlarınızdan ayrılıyorum.
1-Büyüksşehir İlçe Belediyelerden bir inşaat ruhsatının alınması en az 6 ay sürmektedir. Bu normal midir? Bu çağda, sürat çağı dediğimiz bu çağda, bir ruhsat verilmesinin bu kadar uzun bir süre alması, asla normal değildir.
2-Uzun yıllar yurtdışında yaşayan ve oldukça zengin bir hale gelen bir vatandaşımızın “bu vatana, doğduğum topraklara borcumu ödemeye geldim” diyerek, uzun yıllardan sonra geldiği Türkiye’de 1 yıl kadar uğraştıktan sonra bürokrasiden bıkarak, yapmayı planladığı yatırımdan vazgeçtiğini duydum.
Bu iki durum maalesef üzüntü vericidir.
Evet, şimdi yazımızın başlığındaki soruyu güncelleyelim.
“Bir Ülke bürokrasi olmazsa daha fazla gelişir mi?”
Evet, gelişir.
Öyleyse sonuç şu: “Bir Ülke bürokrasiye rağmen gelişebilir mi? Gelişir. Çünkü kendi kendine yüksek bir gelişme potansiyeline sahiptir. Bir Ülke bürokrasi olmazsa daha fazla gelişir mi? Elbette daha fazla gelişir.
Gelişmenin önündeki tüm engelleri ortadan kaldıracak yetenekli liderler ile bir Ülkenin 10 yılda Güney Kore, 20 yılda Japonya ve 30 yılda Almanya olması mümkündür.
Vesselam.