Mustafa Kemal TBMM’de yaptığı 16 ocak 1922 deki konuşmasında Cumhuriyet programının tam bağımsızlık, kayıtsız şartsız ulusal egemenlik esaslarına dayandığını, teokratik devlet biçiminin ve buna bağlı bütün toplumsal düzenin ve çıkarlarının yıkılacağını belirtti. Hilafetin dinle ilgisi olmadığını, siyasi bir mevki olduğunu, idare-i maslahatçılıkla devrim yapılamayacağını belirttikten sonra “Devrimin kanunu mevcut kanunların üstündedir. Bizi öldürmedikçe, bizim kapımızdaki cereyanı boğmadıkça başladığımız ve ilerleme bir an bile durmayacaktır” diyerek Cumhuriyetin programını belirtmiştir. Daha sonraki TBMM Genel kurulunda ki toplantıda 29 Ekim 1923 günü yaşasın Cumhuriyet sesleri ve alkışları arasında Cumhuriyetin kuruluşunu ilan etmiştir.
Cumhuriyetin ilanından sonra yeni Türk devletinin adı konmuştur. Türkiye Cumhuriyeti. Hemen ardından Gazi Mustafa Kemal oy birliği ile Cumhurbaşkanı seçildi. Kürsüden Genel Kurula hitabında teşekkür ettikten sonra “Son yıllarda ulusumuzun fiili olarak gösterdiği kabiliyet ve istidat, kendi hakkında kötü düşüncede bulunanların ne kadar tetkikten uzak görünüşe önem veren insanlar olduğunu pek güzel ispat etti. Ulusumuz kendinde bulunan nitelikleri ve değeri, hükümetin yeni adıyla uygarlık dünyasına çok daha kolay gösterebilecektir. Türkiye Cumhuriyeti dünyada işgal ettiği yere layık olduğunu eserleriyle ispat edecektir. Türkiye Cumhuriyeti mutlu, başarılı ve muzaffer olacaktır” sözleri ile konuşmasını tamamladı.
Mustafa KEMAL Cumhurbaşkanı seçildiğinde 42 yaşındaydı. İlk başbakanda İsmet İnönü oldu.19 Mayıs 1919 da başlayan yeni ve bağımsız Türk devleti kurma savaşı iç ve dış düşmanlara karşı başarıyla sonuçlanarak Türkiye Cumhuriyeti kuruldu. Kurtuluş Savaşının inanç ve başarısı nasıl Atatürk ün eseri idiyse, Cumhuriyette onun eseriydi. İleriki yıllarda bunu şu sözlerle belirtti. “Benim en büyük eserim Türkiye Cumhuriyetidir. Bir ulusun şahlanarak kahramanlık destanı yazdığı ve bu zorlu mücadelenin sonucunda Cumhuriyetin ilan edildiği bir bayramdır bu bayram. Mustafa Kemal ATATÜRK ve silah arkadaşlarının ruhları şad olsun. Her ne kadar Cumhuriyetin getirdiklerinden olan kadın hakları ihlal ediliyorsa da, müftülere nikah yetkisi gibi Cumhuriyetin değerleri ve yasaları tehdit ediliyor olsa bile, Cumhuriyet yasaları ve yaşamı, değerleri Mustafa Kemal ve arkadaşlarının kurduğu ilkeler tüm hain davranışlara rağmen bin yıl yaşayacaktır.
Zaman zaman üzerine haddimiz olmadan, haksızca yargılamalar, tartışmalar yapıyor olsak bile buda bizim Cumhuriyet çocuğu olma lüksümüzdendir. CUMHURİYET BAYRAMINIZ KUTLU OLSUN…