Değirmenci dayı, değirmenci dayı
Öğüt buğdaylarımı
Sırma gibi saçlar
Kalem gibi kaşlar
Senin olsun.
Olmaz kızım olmaz
Oluklara su dolmaz
Arkadaşlar razı olmaz
Buğdayların un olmaz
Değirmenci dayı değirmenci dayı
Öğüt buğdaylarımı
Kiraz gibi dudaklar
Senin olsun
Olur kızım olur
Oluklara su dolar
Arkadaşlar razı olur
Senin buğday un olur.
(Anonim)
Su değirmenleri vardı köylerde şehirlerde
Her biri öykülerle yüklü...
Köylü, bir yıl tüketeceği unun buğdayını seneden seneye öğütür, kağnılarla, at arabalarıyla, eşek, katır, at sırtında çuvallarla getirir keşik alır, (sıraya girilir) keşiğin gelmesi için değirmende yatarak günlerce beklenildiği söylenirdi.
Suyun geldiği yüksekçe bir yere, “BENT” bağlanır, bent yükseltisinden resimde görülen borulara şiddetle dökülen su, “DEĞİRMEN DAMI” denilen iğreti yapıdaki çarkları döndürür, çarklar değirmen taşlarına düşen buğday tanelerini ezer, ezilen buğdaylar, sıcak kokularla sağa sola savrularak taşların önündeki tablaya dökülürdü...
Zamanla şehirlerde elektrikli, köylerde önce motorlu sonra elektrikliye dönüşen değirmenler, günümüzde fabrikalara dönüştüğünden artık ne değirmen öyküleri ne değirmen sohbetleri ne de değirmen “KÖMBELERİ” yapılmaktadır....
Kırşehir, Akpınar Sofralı köyü yamacında bulduğum değirmenin su borusu, yıkılmış “DAMINA”, unutulmuş görkemine, unutulmuş öykülerine, tadı unutulmuş “DEĞİRMEN KÖMBESİNE” rağmen dünyaya, yaşama meydan okur gibi dimdik ayakta durmaktadır...
Bu son değirmen kalıntısı fotoğrafını çekmek için ilk gün arabayla yanına ulaşmayı denedim, sarp yerde bulunması nedeniyle ulaşamadım. İkinci gün traktörle yakınına kadar gidip bu “SON DEĞİRMEN” kalıntısı fotoğrafını çekebildim.
Bu son değirmen kalıntısında yoksul, yorgun insanların ayak izlerini kalıntının taşlarına sinmiş ter kokularını, tütün kokularını, hayvanlarını bağladıkları örkleri, zikkeleri aradım... Dışarda Kasım ayının ayazında ay ışığında oynadıkları “Seyirlik oyunlarındaki” söyledikleri manileri, taşlara, kalıntının duvarlarına yansımış oyun figürlerini, isli değirmen kömbesinin ekşimsi, kekremsi tadını belki bulurum umuduyla bir tümseğe oturup o günlere gittim...
Fotoğrafını çekmek için bile olsa bu “SON DEĞİRMEN KALINTISINI” belki de seneye yerinde bulamayacağız...
Kırşehir, Akpınar Hacıselimli Köyü
Fotoğraf Cemal Kayı