Türk Devletleri Kültür Bakanları Dönem toplantısında “2018 TÜRKSOY Anma Yılı Etkinlikleri” kapsamında tanıtılacak dünya sanat ustalarının isimleri belli oldu. Adları dünya haritasının zirvelerine yükselen bestekâr Gara Garayev’in doğumunun 100. Yılı; tanınmış usta Kırgız yazarı Çengiz Aytmatov’un doğumunun 90 yılı ve Kazak klasik edebiyatının yaratıcısı Mağcan Jumabayev’in doğumunun 125. Yılı Türkiye ve dünyada tanıtılacaktır. TÜRKSOY hemen işe koyuldu.
AZERBAYCANLI TÜRKÜN DÜNYA ŞÖHRETİ
Azerbaycan Sefirliği ile ortaklaşa programı çerçevesinde doğumunun 100. Yılında Azerbaycan halkının medarı-iftiharı, senfonileri, baleleri dünyanın hemen-hemen her köşesinde, opera ve bale sahnelerini pırlanta gibi süsleyen ve büyük başarıyla sevilerek izlenen; deha insan, bestekâr, Akademik; Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri (SSRİ Halk Artisti) Devlet Sanatçısı, Lenin ve Devlet Mükâfatları sahibi, ayrıca Lenin, Stalin, Devlet Ödülleri sahibi, Prof. Dr. Gara Garayev’in 100. Yılı 14 Ocak’ta ilk önce TÜRKSOY Genel Merkezinde anıldı. Bu anlamlı Jubileye bestekarın öğrencisi, Azerbaycan Bestekarlar İttifakı Başkanı, Prof. Frangiz Alizade ve M. F. Ahundov adına Azerbaycan Devlet Milli Kütüphanesi Müdürü, Prof. Dr. Kerim Kerimov çzel davet olundular. Toplantı Salonu girişinde Bakü’den, Milli Kütüphaneden getirilen, Gara Garayev’in çok yönlü yaratıcılığı hakkındaki kitaplar büyük ilgi topladı.
Açılış konuşmasını TÜRKSOY Genel Sekreteri, Prof. Düsen Kaseinov yaptı ve bestekârın dünyadaki şöhretini anlattı. Sonra Gara Garayev belgeseli gösterildi. İlk konuşmacı Prof. Firengiz Alizade Gara Garayev’in, ciddi, titiz, olağanüstü Hocalık vasıflarını anlattı, bestekarın özellikle Bale eserlerinin Moskova, Saint-Petersburg (Leningrad) Bolşoy ve Mariiinsk Opera ve Balesi sahnelerinde, daha sonra Amerika, Fransa, İngiltere, İtalya, Avustralya, Japonya ve başka dünya ülkelerin sahnelerinde sevilerek sergilendiğini ve dünya Konser salonlarında senfonilerin ifa edildiğinden söz etti. Prof. Dr. Kerim Kerimov dünya bestekârı, Akademik Gara Garayev’in el yazı eserlerinin dünyadaki baskılarını; dünya şöhretli sanat dehasının hizmetlerini teker-teker sıraladı.
Onun ünlü öğrencileri arasında dünya şöhretli besteciler Devlet Sanatçıları, Prof. Arif Melikov, Prof. Hayyam Mizezade ve Prof. Firengiz Alizade’yi hatırlattı.
Bu satırların yazarı, Prof. Dr. Eflatun Neimetzade konuşmasında deha şahsiyetin 1976 yılında kendisini nasıl savunduğunu; “Prens İgor” Operasını Sovyetlerde ilk defa besteci orijinaliyle Bakü operasında sergilediği yıllarda, Garayev’in bazı muhalif bedhahlardan bana siper olarak savunduğunu; daha sonra Moskova Bolşoy Operasında çalıştığı yıllarda Gara Garayev’le yakın dostlukları, her hafta buluştuklarını; hatta ondan opera yazmayı talep ettiğini; birlikte Bolşoy Operasında temsiller izlediğini; Gara Garayev’in H. Cavid’in “İblis” dramı üzerine opera yazacağını anlattı… Fakat bestekârın ömrü çok kısa oldu, amansız kalp hastalığı bu arzularını gerçekleşmeğe imkân vermediğini anlattı…
HAYDAR ALİYEV, POLİTBÜRO’DA GARAYEV’İ SAVUNDU
15 Şubat tarihinde Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası Mimar Kemaleddin Salonunda Üniversite Hocaları, Öğrencileri; başta Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı, eski Kültür ve Turizm Bakanı, Sayın Yalçın Topçu, Azerbaycan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi, Sayın Hazar İbrahim, Gazi Üniversitesi rektörü, Sayın Prof. Dr. İbrahim Uslan, Yeni Azerbaycan Yardımlaşma ve Kültür Derneği Yönetim Kurulu Üyeleri, Bakü’den gelmiş misafirler, çeşitli Dernek üyeleri, Türkiye’de Hocalık yapan Öğretim Üyeleri iştirak ettiler. T. C. Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı, Sayın Yalçın Topçu konuşmasında Azerbaycanlı deha Türk bestekârın dünyadaki şöhretini anlattı. Yazmış olduğu muhteşem senfonileri, dünya sahnelerinde yüksek zevkle sergilenen balelerini hatırlattı; Sovyetler zamanında düşmanlarımızın ve bazı Rus şovenistlerin ona karşı baskıları; Haydar Aliyev’in Politbüro’ya davet olunması ve Gara Garayev’i nasıl savunduğunu detaylı biçimde anlattı. Ayrıca Azerbaycan Türklerinin dünya edebiyatına, müziğine vermiş olduğu değerlerden söz etti.
Gecede Prof. Firengiz Alizade, Azerbaycan’ın Türkiye’deki Sefiri, Sayın Hazar İbrahim, rektör, Prof. Dr. İbrahim Uslan Gara Garayev’in dünya müzik tarihinde müstesna şahsiyet olduğunu vurguladılar. TÜRKSOY tarafından konuşmacılara ve misafirlere Plaketi Genel Sekreter, Prof. Düsen Kaseinov takdim etti. Gecenin sonunda TRT Ankara Çoksesli Korosunun mini (Şef Elnare Kerimova) konseri oldu.
TÜRKSOY TEŞKİLATINA YARDIM ETMELİYİZ
TÜRKSOY sağ olsun, çok kısıtlı maddi imkânlarıyla ünlü besteciyi önce Genel Merkezde, daha sonra Gazi Üniversitesi Salonunda doğumunun 100. Yılını hatırlattı insanlara. Elbette, şahsen ben isterdim ki, deha bestekâr Gara Garayev’in bu anma gecesinde dünya şöhretli bestekârın eserlerini büyük orkestra seslendirmiş olsaydı keşki, daha isabetli olacaktı. Daha önceden Devlet Opera ve Balesi, CSO ve ya Bilkent Senfoni Orkestralarını bizlerin de yardımıyla ayarlaya bilseydik, sonuç elbette ki farklı olacaktı.
Dünya müzik tarihinde zirvelerde özel yeri olan bu olağanüstü bestekârın o harika bale eserleri, senfonileri seslenmiş olsaydı seyirciler onun eserlerindeki evrensel mantığı, düşünceyi, felsefi amacı, ruhu derinden idrak edeceklerdi; bu olağanüstü şahsiyetin müziği onları derinden farklı etkileyecekti. Çünkü seyirci için her hangi bir deha besteciyi idrak etmesi, ona yakışacak nitelikteki büyük orkestranın ifasında o bestecinin güzel bir eserini dinlemesi yeterli olur. Ne yazık ki TÜRKSOY gibi Uluslararası bir kurumun yeterli kadar maddi kaynakları, maddi gücü yoktur. Ve her zaman Büyük Orkestra, opera ve ya bale eserlerini sergilemek, senfonilerini ifa etmek talebi ile ilgili kurumlara müracaat ettiğinde, zaman-zaman olumlu yanıt ve sonuç almakta çok zorlanıyor. Bu hassas durumu en iyi bilenlerden biriyimdir. TÜRKSOY, özellikle son yıllarda muazzam organizasyonlarıyla Türk Kültürünü ve Güzel sanatlarını, örf adet ve geleneklerini, edebiyatını, kültür miraslarını dünyada en iyi şekilde tebliğ ve terennüm ediyordur. Bu bir gerçektir.
KASEİNOV’UN DOSTLARI YARDIM EDİYORLAR
Dünya halklarının arzu ve isteklerini, yazmış olduğu bütün klasik eserlerinde ustaca ifade eden bu büyük şahsiyetin doğumunun 100. Yılında onun şah eserlerinin ona yakışacak büyük salonların birinde, büyük orkestranın ifasında sesleneceğini umut ediyorum. Dünya müziğinin şerefi, Azerbaycan halkının ve Türk dünyasının aziz evladı, onuru ve medarı- iftiharı, böyle bir sanat dehasının ecazkar müziğinin tüm elvanlığıyla seslenmesi ve Türkiye seyircilerini bir daha sevindirmek namına muhteşem anma gecesinin gerçekleşmesi, dünyada tanınan balelerinin sergilenmesi için şahsen bütün imkânlarımı seferber edeceğim; devlet kurumlarının kapılarını dövecek ve Türk müzik dehasının tanıtılması namına girişimlerde bulunacağım. Böylece TÜRKSOY’un muazzam etkinliklerinin yelpazesine hep yaptığım gibi bir katkım olacaktır.
Temennim şu ki, ister Türkiye’de ve yurt dışında bulunan Sivil toplum ve yardım kuruluşları; Diaspora Teşkilatları, TİKA, Dernekler, Holding ve Bankalar, Türk şirketleri, Türk dünyasının JUNESCO’su sayılan TÜRKSOY Teşkilatına dev Projelerini gerçekleşmesinde maddi katkıda bulunsunlar. Batı ve dünya devletleri JUNESCO’ya yardımlarını esirgemiyorlar. Ama TÜRKSOY – Türk dünyasının göz bebeği sayılır ve bu uluslararası Teşkilat muazzam Projelerini geliştirmekte maddi yönden zor anlar yaşıyor. Bir gerçeği de her kesin bilmesini isterim; pek çok Projelerin gerçekleşmesi, tanınmış isim olarak şahsen Sayın Düsen Kaseinov’un yakın dostlarının maddi katkıları sayesinde gerçekleşiyor.
Hepimiz TÜRKSOY’u desteklemeliyiz, bunu yapmamız gerekiyor.