Çin'in Mars yer aracı Curong, Mars kumullarında keşif yaptı. Yaptığı bu keşifte iklimin 400 bin yıl önce önemli ölçüde değiştiğine dair delillere rastladı.
Space.com'un haberine göre, Çin Bilimler Akademisi Ulusal Astronomik Gözlemevlerinden Li Çunlay liderliğindeki bilim insanları, Utopia Planitia olarak isimlendirilen Mars ve Güneş Sistemi'ndeki en büyük çarpma havzasındaki kumullarda keşif yaptı.
Bilim insanları, Curong ve Mars'ın yörüngesindeki Tianwen-1 Keşif Uydusu'nun yüksek çözünürlüklü kameraları aracılığıyla Curong'un Mayıs 2021'de indiği bölgedeki kumullarda iklim değişikliğine işaret eden kanıtlar ortaya çıktı.
Araştırmada, Kızıl Gezegen'in alt orta enlemlerindeki kumul tepelerinde de sıklıkla görülen ve "enine rüzgar sırtları (TAR)" adı verilen uzun karanlık sırtların yüzbinlerce yıllık aşınmayla ortaya çıktığı, açılarının ise küresel atmosferik sirkülasyon modelleriyle belirlenen Mars rüzgarlarının oluşturduğu kumullardan farklı olduğu belirtildi.
Curong'un TAR'ların oluştuğu hilal şekilli kumullarda, koyu renkli maddelerin altında parlak kumların bulunduğunu keşfetti. Tianwen-1'in de Mars genelinde 2 bin 262 parlak kum tepesi gözlemlediği kaydedildi.
Araştırmada, bunların 2,1 milyon ila 400 bin yıl önce oluştuğunun tahmin edildiği, koyu renkli TAR'ların ise son 400 bin yılda, yani Mars'ın son buzul çağının bittiği dönemde oluştuğu anlamına geldiği vurgulandı.
Bilim insanları TAR'ların kumullara göre farklı açılarına bakarak son buzul çağının ardından Mars'taki rüzgarların, alt orta enlemlerde yön değiştirdiğini bulundu.
MARS'TAKİ BUZUL ÇAĞLARI MİLANKOVİÇ DÖNGÜLERİYLE OLUŞUYOR
Mars'taki buz çağlarının, Dünya'daki buzul çağlarını da tetikleyen Milankoviç Döngüleri adı verilen bir olguyla oluştuğu ifade edildi.
Güneş'in, Jüpiter ve diğer gezegenlerin çekim etkilerinin yanı sıra gezegenin yörünge şekli ve yalpalaması sonucu Mars dönüş ekseninin, yörünge düzlemine göre periyodik olarak değişmesiyle buzul çağlarının başlayıp bittiği belirtildi.
Mars'ın şu anda 25 derece olan dönüş ekseni eğikliğinin 2,1 milyon ila 400 bin yıl önce 15-35 derece arasında değiştiği, bu olayın da Mars'ın iklimini büyük ölçüde etkilediği ifade edildi.
Mars'taki buzul çağlarının Dünya'dakinden farklı olduğu, kutuplarda daha yüksek sıcaklıklar ile su buharı ve tozun orta enlemlere doğru hareketiyle karakterize edildiği belirtildi. Mars’taki son buzul çağında, Mars'ın çeşitli bölgelerinde hala yüzeyin altında kalan metrelerce kalınlığında su ve toz tabakası oluştuğu belirtildi.
Yapılan bu araştırma Nature dergisinde yayımlandı.