Gazeteciler ve Gazetecilik Mesleki Etik Kuralları hakkında birkaç kelam etmek istiyorum.
Bu başlık altında yazdıklarıma, “bir tarafta gerçekler, diğer tarafta hayaller” de diyebilirsiniz.
Ya da “bir tarafta uygulama, diğer tarafta teori” de diyebilirsiniz.
Öncelikle şunu belirteyim. Ben 2009 yılından beri resmi olarak görevli bir Etik Değerler Eğiticisiyim. 2009 yılında mevcut olan Başbakanlık Etik Kurulunun organize ettiği Etik Değerler Eğiticisi Seminerini ikmal ederek sertifika aldım. (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildikten sonra, Başbakanlık kaldırıldığı için, Etik Kurulu artık Çalışma Bakanlığı bünyesinde hizmet vermektedir).
Bir Şair Yazar ve Denetim Elemanı olarak ülkemizin çeşitli yerlerinde eğitim faaliyetlerinde bulundum. Aynı zamanda Etik Değerler Eğiticisi olarak da birçok kamu kurum ve kuruluşlarında etik değerler seminerleri sundum.
Bu yazıda bir Etik Değerler Eğitimcisi olarak gördüklerime ve müşahede ettiklerime dayanarak “Gazeteciler ve Gazetecilik Mesleki Etik Kuralları” bağlamında açıklamalarda bulunacağım.
Açıklamalarıma geçmeden önce şunu belirtmek istiyorum.
Gazeteciler denildiğinde gazetenin sahipleri, yönetmenleri, yetkilileri, muhabirleri, yazarları akla gelmektedir. Tabi gazeteciler bunların hepsinin bir bütünüdür.
Bunu belirttikten sonra gelelim açıklamalarıma.
Gazetecilik özgür düşünce ve serbest bir ortamda yazılanlara asla müdahale edilmeden gelişir. Bunu önemsiyorum.
İkinci olarak gazete yönetiminde ciddiyet, hassasiyet ve dikkat olmalıdır.
Üçüncü olarak gazetelerin tarafsız ve objektif bir yayın çizgisi olmalıdır.
Dördüncü olarak da gazetelerin güven duyulan bir yapısı olmalıdır.
Evet ideal bir anlayışta bu dört husus gazeteciliğin temelinde yer almalıdır.
Eğer bu dört unsur bir gazetede mevcut değilse orada gazetecilik yoktur.
Dört dörtlük bir gazetecilik için;
- Hür ve serbest bir ortam,
- Ciddiyet, hassasiyet ve dikkat,
- Tarafsızlık ve objektif bakış,
- Güven duyulacak hareketler, gereklidir.
Evet, bir vatandaş ve yazar olarak bu dört noktayı önemsiyorum. Ben bu dört özelliği hangi gazetede, hangi gazetecide görürsem onlara saygı duyarım. Aksi halde onlara güler geçerim.
Evet, bir vatandaş ve yazar olarak bu dört özelliği öne çıkarttım.
Tabii bu dört özellik aynı zamanda birer etik ilkedir.
Bu dört özellik aynı zamanda birer gazetecilik meslek kuralıdır.
Bunların yanında Gazeteciler ve Gazetecilik Mesleki Etik Kuralları bağlamında şunları ifade edebilirim.
1-Gazeteci doğruluktan ve dürüstlükten asla ayrılmamalıdır. Hep adalet ve hakkaniyet içinde davranmalıdır.
2-Gazeteci, gizlilik gerektiğinde kaynağını saklamasını bilmelidir. Gazeteciler, mesleki sır konusunda hassas olmalıdır.
3-Gazeteci, yalnızca kaynağını bildiği durumlarda haber yapmalıdır.
4-Gazeteci, sosyal medyadan aldığı bilgilerde dikkatli ve hassas olmalıdır. Sosyal medyada kişinin sırf kendi arkadaş çevresi için yaptığı paylaşımları haber yaparken izin almalıdır.
5-Gazeteci, aldatarak ve yalan söylemek suretiyle bilgi almamalıdır. Karşısındakine gazeteci olduğunu her zaman söylemelidir.
6-Gazeteci, hata ve yanlışlık yaptığında bunu hemen düzeltmelidir.
7-Gazeteci, insan haklarına ve kişisel mahremiyete saygılı olmalıdır.
8-Gazeteci, toplumsal, bölgesel veya etnik köken konularında oldukça hassas olmalı, dikkatli davranmalı ve ayrımcılık yapmamalıdır.
9-Gazeteci, ülke güvenliği ile birlik ve beraberliğine hizmet etmelidir.
10-Gazeteci, hiçbir kimseye hakaret, iftira ve karalama yapmamalıdır.
Ben bu 10 Gazetecilik Meslek Kuralının tüm gazetecilerde ve gazetelerde mevcut olduğunu görmek isterim.
Yukarıda ilk belirttiğim 4 husus bir evin dört sütunu, 4 duvarı ise, bu 10 husus da o evin kapısı, penceresi ve çatısıdır. Böylece 14 husus ideal bir gazete ve gazeteciliği oluşturur.
Evet, bu hususlar çok mühimdir.
Gazetecilik ciddi bir konudur.
Önce ahlak ve maneviyat bir gazetecinin şiarı olmalıdır.
Ahlak ve maneviyatın olmadığı bir yerden kimseye hayır gelmez.
Elbette gazeteci de evine kazanç götürecek ve ona da maddiyat gerekmektedir.
Ancak maddiyat ikinci sırada gelmelidir.
Bir gazeteci hırsla hareket ediyor ve yalnızca “para, para, para” diyorsa etik ilkeleri ihlal ediyordur.
Evet yazımızın sonunda yine tekrar ediyorum.
Tüm gazeteciler etik ilkelere bağlı olarak görev yapmalıdır. Disiplin ve ciddiyet içinde yayın çizgisini sürdürmelidir.
İnşallah, tüm gazeteciler bu 14 kurala riayet ederler.
Bu duygu ve düşüncelerle tüm gazetecilerimize mesleki etik ilke ve kurallara bağlılık ve başarılar diliyorum.
Serde şairlik var ya.
Bu yazı vesilesiyle bir dörtlük kaleme aldım. Yazımın en sonunda onu sunuyorum:
Gazeteciler olmalıdır halkın gür sesi.
Tarafsız ve güven duyulmalı en başta.
Gazeteciler olmalıdır halkın hür sesi.
Kararlılıkla hizmet etmeli her yaşta.
Vesselam…