Mevlid, İslam inancına göre Hz. Muhammed'in doğumunu anmak amacıyla düzenlenen tören ve etkinliklerdir. Mevlid, Hz. Muhammed'in doğumunu kutlamak ve Peygamber Efendimiz'in hayatını, öğretilerini, erdemlerini hatırlamak için okunan yazılar ve şiirlerin adıdır. Mevlid kandili ise bu etkinliklerin özellikle İslam takviminin 12. ve 17. günleri olan Rebîülevvel ayının başından itibaren gerçekleştirildiği dini bir gecedir.
Mevlid Kandili, İslam dünyasında Hz. Muhammed'in doğumunu anma ve kutlama gecesi olarak kabul edilir. İslam takvimine göre hesaplandığında, Mevlid Kandili her yıl farklı tarihlerde kutlanır. Mevlid Kandili, Müslümanlar için önemli bir gündür ve bu geceyi ibadetle geçirerek dua ederler, Kur'an okurlar ve Peygamberimiz Hz. Muhammed'i anarlar.
Hz. Muhammed'in doğum yılı konusunda farklı görüşler bulunsa da en yaygın kabul gören tarih miladi 570 veya 571'dir. Rebîülevvel ayının 12. günü doğduğuna inanılır, ancak bazı rivayetlere göre farklı tarihler de öne sürülmüştür. Mevlid Kandili, Hz. Muhammed'in doğum gününü anmak ve onun hayatını örnek alarak daha iyi Müslümanlar olmayı amaçlar.
Mevlid Kandili'nin kökeni Mısır'da Şii Fâtımî Devleti'nin kurulmasına dayanır. Bu dönemde, Hz. Muhammed'in doğum günü resmi olarak kutlanmaya başlandı. Ancak bu kutlamalar ilk dönem İslam topluluklarında veya Hulefâ-yi Râşidîn döneminde uygulanmamıştır. İlk kez Fâtımîler döneminde bu kutlamalar resmi hale geldi.
Mevlid Kandili, farklı İslam ülkelerinde ve topluluklar arasında farklı şekillerde kutlanabilir. Genellikle bu gecede camilere gidilir, özel dualar okunur, Peygamberimizin hayatı anlatılır, hatimler yapılır ve ibadetler gerçekleştirilir. Ayrıca, fakirlerin yardım edilmesi, hayır işlerinin yapılması da yaygın bir uygulamadır.
Osmanlı döneminde Mevlid Kandili'nde özel törenler düzenlenir, camiler süslenir ve cemaatle ibadetler yapılırdı. Bugün, Türkiye'de ve diğer İslam ülkelerinde Mevlid Kandili, geleneksel olarak özel dualarla ve ibadetlerle geçirilir. Ayrıca, aileler arasında özel yemekler hazırlanır ve yakınlar ziyaret edilir.
Son yıllarda, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı gibi kuruluşlar, Mevlid Kandili'ni daha geniş çapta kutlama amacıyla etkinlikler düzenlemektedirler. Bu etkinliklerde Peygamberimizin hayatı, öğretileri ve etkisi üzerine konuşmalar yapılır, özel programlar düzenlenir ve Peygamberimizin anısına dualar edilir.
Mevlid Kandili, İslam dünyasında önemli bir dini gündür ve Müslümanlar için Peygamberimizin hayatını hatırlama ve onun öğretilerine daha yakından bağlanma fırsatı sunar.