Bugün Yunan kuvvetleri bütün cephede taarruza geçerken Türk ordusunun inatçı direnişi karşısında sadece bazı küçük başarılar sağlayabildi.
Polatlı batısındaki muharebelerde ilerleme sağlayamayan Yunanlılar, bugün önce İkiz Tepeler’i ve ardından Türbe Tepe’yi ile civarını ele geçirdi. Birliklerimiz, Evliyafakı kuzey sırtlarına, Sabanca- Ördekgölköy-Karapınar kuzeyi hattına çekildi. Bugünün belki de en önemli olaylarından biri; Yunan kuvvetlerinin arkasında yıpratma savaşı veren Süvari Tugayı (Albay Fahrettin komutasında) Uzunbeyli’de Yunan Küçükasya Ordusu’nun komuta yerine yaptığı baskındır. Ancak taarruzdan sonuç alınamadan Türbe Tepe’nin düşmesi üzerine kuvvetler geri çağrıldı. Ayrıca sol kanadımızdaki tehlikeden dolayı 12’nci Grup,1’inci Süvari Tümeni, 11 ve 41’inci Süvari Tümenleri ordu sol kanadına kaydırıldı.
Not: Uğruna yüzlerce şehit verdiğimiz İkiz Tepeler’e sahip çıkamadığımız için 2015 yılından önce mermer ocağı izni verilerek koca bir tepe yok edilmiştir. Yok edilen aslında ikizlerden biri değildir. Yok edilen, Türk insanının hafızasıdır.
AÇ SUSUZ YETİŞMEYE ÇALIŞIYORLARDI
Dünkü 26 Ağustos savaşı, Türk Cephe Komutanı’nın elinde ihtiyat bırakmamıştı. Daha Sakarya Savaşı başlamadan önce Yunanlılar’ın güneyden bir kuşatma hareketine girişeceği belli olur olmaz, cephe komutanlığı hem Sakarya mevzilerindeki bir kısım kuvvetlerini güneye kaydırmış hem de açık yanda doğacak durumları karşılamak üzere, dört tümenli 1’inci Grup gibi kuvvetli bir ihtiyat ayırmıştı. Ama Yunanlılar’ın 2’nci Kolorduları ile daha da açık yandan kuşatmaya girişmeleri üzerine bu ihtiyat grubunu 25 Ağustos’ta Yunan 2’nci Kolordusu’nu karşılamak üzere savaşa sürünce elinde ihtiyat kalmamıştı.
İsmet Paşa, 26 Ağustos akşamı Sakarya kesiminde cephede bulunan 12. Grup’un (11 ve 41’inci Tümenler) bu gece cephe ihtiyatı olarak Polatlı bölgesinde toplanmasını emretmiş, bu grubun cephesini Mürettep Kolordu’nun sorumluluğuna vermişti. Bu birlikler gece yürüyüşle aç susuz Anadolu bozkırında yeni görev yerlerine yetişmeye çalışıyorlardı. Onların her geç kaldıkları zaman diliminde adım adım vatan toprağı kaybediliyordu. Çünkü 3’üncü Grup’un, bir gün içinde Çifte Tepeleri ve elinde tuttuğu Türbe Tepe’nin batı kısmını kaybetmesi, güneydeki asıl cephenin merkez kesimini kritik bir duruma sokmuştu.
ŞİFRELİ TELGRAFI ALAMAYINCA
Açık kanatta bulunan Türk 1’inci Grubu, bugün de Yunan 2’nci Kolordusu’nun ağır taarruzları altında zorlu savunma savaşları verdi. Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, 23 Ağustos günü, yani Sakarya Savaşları’nın başladığı ilk günden beri zaten hep güneydeki cephede bulunuyor ve özellikle açık kanattaki harekâtı yakından takip ediyor ve gerekli emirleri yerinde vererek savunmayı koordine etmeye çalışıyordu. Başkomutan Mustafa Kemal Paşa da bugünü 1’nci Grup mevzilerinde Fevzi Paşa ile birlikte ilk hatlarda geçirmişti.
5’inci Süvari Grubu’na gelince; Grup Komutanı, Cephe Komutanlığı’nın bir gün evvel, 26 Ağustos saat 21.30'da vermiş olduğu: «Düşman üstün kuvvetlerle ordu sol kanadını kuşatmak üzere taarruz ediyor. Fecirle birlikte Çeltek civarında bulunacak şekilde hareket ediniz. Yarın muharebe meydanına yetişmeniz elzemdir» şifreli telgrafını alamamıştı. Daha önceki plan gereğince grup, gece yansından sonra yürüyüşe geçmişti.
YUNAN KOMUTAN DURUMU SEZDİ
Yunan Küçük Asya Ordusu Komutanı General Papoulas ve bütün karargahı buradaydı. Üstelik Yunan Veliahtı da… Bu sıralarda ziyarete geldiği Papoulas'la birlikte Uzunbey'deydi. Papoulas durumu sezmiş, elindeki bir piyade taburu ve bulabildiği karargâh ve diğer ikmal erleriyle acele savunma tedbirleri aldırdıktan başka, köy civarında bulunan uçaklar, ikmal kamyonları, cephane ve yaralılarla dolu iki hastanenin cepheye daha yakın olan Kürt Taciri köyüne kaçırılmalarını emretmişti. Türk Süvari grubunun taarruzu, baskın etkisini kaybetmişti ve zaten ne Veliaht’ın ne de Papoulas ve karargâhının burada oldukları bilinmiyordu.
Dört saat kadar süren taarruz sonunda 30 kişilik bir Yunan zayiatından başka bir şey elde edilememişti. Çatışmalar sürerken Veliaht ve Papoulas başta olmak üzere ordu karargâhı kaçmayı başarmıştı. Cephe Komutanlığı’nın dün geceki emri de bu sıralarda 5’inci Süvari Grubu’na ulaşmıştı. Grup Komutanı Albay Fahrettin, bir daha ele geçmez ne büyük bir fırsatı kaçırdığından habersiz, taarruzu durdurarak güneye doğru çekildi. Grup Sarayköy'de toplandıktan sonra, 120 kilometre uzaktaki cepheye katılmak üzere geceleyin, uykusuz ve yorgun, yola koyuldu.
Eğer Yunan Küçükasya Ordu Komutanı Papoulas burada esir alınabilseydi savaşın daha erken bitmesi kaçınılmazdı.
Kadim Koç
Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA) Koordinatörü