Polatlı batısındaki ve güneyindeki savaşlarda, Yunanlılar biraz daha ilerleyebilmişlerdi. Polatlı güneyindeki ilerlemeleri karşısında birliklerimiz, Toydemir sırtlarına kadar çekilmek zorunda kalmışlardı. Haymana bölgesindeki mücadelede ise Cephe Komutanı İsmet Paşa ile Fevzi Paşa, ellerindeki birlikleri cephe hattı üzerinde yer değiştirerek ve tehlikenin olduğu yerlere kaydırarak düşmanı durdurmaya çalışmışlardı. Yunanlıların da zayiatları artmış ve ikmalde sıkıntılar çekmeye başlamışlardı.
CEPHE BOYUNCA AÇ SUSUZ KAYDIRILDI BİRLİKLER
Yunan takviyeli 7’nci Tümeni, demiryolu kuzeyindeki 1’inci Türk Tümeni’ne bir gece baskını yaparak 29 Ağustos savaşını başlatmış ve bu saldırısını sabahleyin de sürdürerek birkaç tepeyi ele geçirerek Polatlı istikametinde ilerlemesini sürdürmüştü.
Cephe Komutanı İsmet Paşa, Mürettep Kolordu’ya emir vererek 1’inci Süvari Tümeni’ni kendi ihtiyatına, Haymana'ya göndermesini istemişti. Süvari Tümeni, cephe gerisinde toplanarak Polatlı üzerinden Haymana'ya hareket etmişti. Birlikleri yarı yarıya kaydırılmasına rağmen Albay Kâzım (Özalp), yine de üstün düşman taarruzlarını göğüslemiş ve akşama doğru yeni bir cephe hattında düşmanı durdurmuştu.
Mürettep Kolordu’nun daha güneyindeki 4’üncü Grup ise gece baskınları ile başlayan ve sabahleyin de hiç ara vermeksizin ağır topçu ateşleriyle desteklenen Yunan 3’üncü Kolordusu’nun taarruzu karşısında mevzilerini birer ikişer kaybetmeye başlamıştı. 5’inci Kafkas Tümeni ağır düşman baskısı altında Toydemir sırtlarından çekilmek zorunda kalmış, 61’inci Tümen de zorunlu olarak kanat kırmıştı. Bunun üzerine Cephe Komutanlığı, Polatlı'da toplanmakta olan 1’inci Süvari Tümeni’ni Haymana'ya getirtmekten vazgeçerek bu Grup emrine vermişti.
KANLI BUHRANLI VE TEHLİKELİ BİR GÜN
Alptekin Müderrisoğlu bugünkü savaşları anlatırken, 5’inci Kafkas Tümeni, 13’üncü Piyade Alayı, 1’inci Taburu için: “1’inci Tabur Sakarya savaşmasına 1 binbaşı, 3 yüzbaşı, 3 üsteğmen ve 6 teğmen olmak üzere 13 subayla girmişti. Tam bir haftanın sonunda taburda yalnızca 1 üsteğmen ve 3 teğmen hayatta kalmıştı” diye açıklar.
Dün Sakarya Nehri mevzilerinden kalkıp Haymana üzerinden açık kanada gelen Albay Halit (Karsıalan)’in 12’nci Grubu, o uzun yoldan ve akşama doğru girdiği savaştan sonra gece de dinlenememiş, düşmanın gece baskınlarıyla sabaha kadar boğuşup durmuştu.
Albay Fahrettin (Altay)’ın 5’inci Süvari Grubu (14’üncü Süvari Tümeni ve 4’üncü Süvari Tugayı), düşman gerilerinde konakladığı yerlerden hareketle kavurucu Ağustos sıcağında bütün gün yürüyerek ancak geceleyin Türk açık kanadına ulaşabildi. Türk Ordusu, bugün en zor günlerinden birini geçirmişti. Kanlı, buhranlı ve tehlikeli bir gün.
“TANRI’YA VE BAŞKOMUTAN’A YALVARIYORUM!”
Yunan hükümetinin cephedeki temsilcisi General Stratigos, bugünkü savaşları raporunda şöyle belirtiyordu: “Bugün (29 Ağustos) ordularımızın tazyiki, düşmana daha fazla tesir yaparak oldukça önemli bir çekilme için bütün cephe boyunca göze göz çarpışmıştır. Sağ kanatta 2’nci Kolordu, 13, 5 ve 9’uncu Tümenler’in birlikte hareketleriyle şiddetli ve uzun süren mücadeleden sonra Güzelcekale tahkimli mevzilerinin yüksekliklerini ele geçirdi. Düşman oldukça önemli mevzilerinden püskürtülmüşse de 7-8 kilometre geride yeniden cephe teşkil edebilmiştir.’’
Evet, Papoulas'ın Küçük Asya Ordusu bugün İsmet Paşa'nın ordusunu bir hayli sıkıştırmıştı, fakat Türk Ordusu’nu mevzilerden söküp atamamıştı. Bu çorak, ağaçsız ve susuz bölgede, kavurucu Ağustos güneşi altında, yedi gündür bunca kan dökerek gelinen noktada Yunanlılar da zorluklarla boğuşmaktaydı. Yunan 1’inci Kolordu Komutanı’nın Papoulas’a telgrafı şu şekildeydi; “En kısa zamanda cephane ikmali için Tanrı’ya ve Başkomutan’a yalvarıyorum!”
Kadim Koç
Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA) Koordinatörü