12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleştirilen askeri darbenin üzerinden 44 yıl geçti. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde derin izler bırakan bu dönem, geride telafisi mümkün olmayan kayıplar ve unutulmayan acılar bıraktı. 12 Eylül darbesi, sadece siyasi ve sosyal yapıyı değil, aynı zamanda birçok bireyin yaşamını da köklü bir şekilde etkiledi.
12 Eylül'e giden sürecin hazırlıkları yaklaşık 4 ay sürdü.
Kod adı "Bayrak Harekatı" olarak belirlenen darbe planının uygulanması için ordu komutanlarına 11 Temmuz saat 04.00'te harekete geçilmesi emri verildi. Süleyman Demirel'in başbakanlığındaki hükümetin 2 Temmuz'da güvenoyu almasıyla darbeciler planı erteledi.
Tarihler 12 Eylül'ü gösterdiğinde, Türkiye demokrasisine darbe vuracak plan, sabaha karşı uygulandı.
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun'dan oluşan darbeci Milli Güvenlik Konseyi, bütün yetkileri ele aldı.
Anayasayı kaldıran darbeciler, ardından TBMM'yi lağvederek antidemokratik faaliyetlerine hız verdi.
Darbeciler, ülke genelinde sıkıyönetim ilan etti, sonra sivil toplum kuruluşlarını hedef aldı.
Darbeciler, Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit'i Hamzakoy'a, Necmettin Erbakan ile Alparslan Türkeş'i ise Uzunada'ya sürgüne gönderdi. Siyasi partiler kapatıldı.
517 KİŞİ ÖLÜM CEZASINA ÇARPTIRILDI!
Darbe sonrası uygulanan sıkı yönetim, geniş çaplı gözaltılar ve tutuklamalarla tanındı. Bu süreçte, 650 bin kişi gözaltına alındı. Bunlar için açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı. İddianamelerde 7 binden fazla kişi için idam cezası istendi ve 517 kişi ölüm cezasına çarptırıldı. Bu idam cezalarının 50'si, darağacına gönderilerek infaz edildi.
9 Ekim 1980'de sol görüşlü Necdet Adalı ile ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi.
Darbe öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü gerekçesiyle hüküm giyen 17 yaşındaki Erdal Eren'e idam cezası verildi.
Onlarca gazeteci hakkında binlerce yıla varan hapis cezası istendi.
12 Eylül dönemi, aynı zamanda toplumsal ve bireysel hayatları derinden etkiledi. 14 bin kişi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı. 30 bin kişi, "sakıncalı" olduğu iddiasıyla işlerinden edildi. Bu uygulamalar, sadece bireylerin değil, ailelerinin de hayatlarını zorlaştırdı.
Darbe dönemi, sadece hukuki ve siyasi sonuçlarıyla değil, aynı zamanda psikolojik ve sosyal etkileriyle de hatırlanıyor. O dönemde yaşananlar, Türkiye toplumunda derin yaralar açtı ve birçok insanın hayatını kalıcı şekilde değiştirdi.
44 yıl sonra, 12 Eylül darbesinin yarattığı travmalar ve kayıplar hala hafızalarda taze. Türkiye'nin demokratikleşme süreci, bu tür travmatik olayları anlamak ve hatırlamakla birlikte, toplumun bir daha benzer olaylarla karşılaşmaması için gerekli önlemleri almasını gerektiriyor.