Yüzlerce toplulukta, farklı adlarla binlerce yıldan bu yana kutlanan Nevruz, kültürel miras yoluyla nesilden nesile taşınmıştır.
Baharın ilk günü olan Nevruz, kuzey yarım kürede bahar ekinoksunun (gün-gece eşitliği) oluştuğu gündür. Güneş, ekvatora dik açı ile gelir. Gece ve gündüz birbirine eşitlenir. Ayrıca hem kuzey hem de güney kutbu aynı anda gündoğumu hattındadırlar ve gün ışığı her iki yarımküre arasında eşit olarak paylaşılmaktadır.
Türkiye'den Kırgızistan'a, Özbekistan'dan Azerbaycan'a kadar Türklerin yaşadığı geniş coğrafyada Nevruz Bayramı coşkuyla kutlanıyor. Farsça "yeni gün" anlamına gelen Nevruz, dünyadaki çeşitli Türk topluluklarında "En ulu gün" olarak biliniyor ve "navrız", "yeni gün", "mart dokuzu", "ulu kün", "şagaa", "ısıah", "yengi kün", "çıl pazı" gibi isimlerle de anılmaktadır.
Böylelikle kış uykusundaki toprak nihayet uyanmış olup, hatta dört nala koşmaya hazır ve nazırdır artık. Bahar, kışın onca ağırlığından, miskinliğinden kurtulmak için öyle bir hamle yapar ki; adeta etrafa taze kan ve taze soluk getirir. Doğa bütün işini gücünü bırakmış, hayata sıfırdan başlamaktadır sanki…
Usta Şairimiz Orhan Veli Kanık bu havalardaki derin hislerini bakın nasıl anlatır:
……..
Eve ekmekle tuz götürmeyi
Böyle havalarda unuttum;
Şiir yazma hastalığım
Hep böyle havalarda nüksetti;
Beni bu güzel havalar mahvetti.
Bendeniz, Şairimiz kadar olmasa da memleket ve çocukluğumun özlemini yüreğimde hissederek “Memleketimde Bahar” adlı bir şiir kaleme aldım:
Günlerinizin bahar ve şiir tadında geçmesi temennisiyle esen kalınız…
Şimdi bahar bir başkadır memleketimde
İşte şimdi orda olmak vardı…
Cemre oralara bir başka düşer
Sanki havaya suya toprağa
Torpilli davranır, öylesine ayrıcalıklı düşer oralarda Cemre…
Kaba yel deriz ya hani
Şöyle ılık ılık insanın içine doğru esen rüzgar var ya, o rüzgar da apayrı eser memleketimde
Akşam yıldızlar sayamayacağın kadar çoktur
Her yerde göremezsin geceyi aydınlatan yıldızları, hatta ay’ı orda gökyüzü bile bir başkadır.
İşte şimdi orda olmak vardı
Çünkü bahar bir başkadır memleketimde…