İmam Gazali, “Tedbir gibi akıl, güzel huy gibi asâlet olamaz. Tedbirli olmak, geçimin yarısıdır” diyor. İngiliz atasözünde ise “Bir gram önlem, bir kilo tedaviden daha önemlidir” denilmektedir.
Büyüklerimiz “Eğer incir ve ayva ikisi birden çok olursa kış sert ve uzun olur. İncir olmaz ayva olursa bu, kurak ama sert kışın habercisidir” derdi. Bu sene ayva rekoltesi yüksek. İncirde ise %3 lük bir azalma söz konusu. Atalarımız bu özlü sözleri uzun yıllar tecrübelerine dayanarak söylemişler, çoğunlukla da yaşananlarla söylenenler uyuşmaktadır. Son üç aylık yağış miktarı göz önüne alınınca, kısmen Orta Anadolu’da, genel olarak da Doğu Karadeniz, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimizde kuraklık yaşandığı görülmektedir. Kış çok soğuk mu, yoksa mevsim normalleri civarında mı geçer bilemem ama meyve ağacı ya da meyve bahçesi olanların tedbiri elden bırakmamalarını tavsiye ediyorum.
Meyve ağaçlarımızın kış şartlarından olumsuz etkilenmemeleri için alınabilecek tedbirler;
1. Tavşanlar, yaban domuzları, ağaçkakan gibi hayvanlar kışın aç kalınca ağaç gövdelerini kemirerek zarar yaparlar. Bahçelerin etrafı kafes ya da dikenli tellerle çevrilmeli. Ağaç gövdeleri çuval gibi malzemelerle sarılmalı veya ağaç gövdelerine özel yapılmış karton kuşaklar sarılmalıdır.
2. Kışın açan güneşli günlerde ağaçlarımızın gövdeleri ısınır. Akşama doğru sıcaklık hızla düşünce ağaçlarımız bu ani sıcaklık düşüşüne ayak uyduramaz. Dış kabukta yanma şeklinde kahverengi sonrada siyaha benzer renk değişimleri olur. Gövdelerde çatlak ve yarıklar oluşur. Genç fidanlar ani sıcaklık düşüşüne ayak uyduramaz ve kururlar. En pratik önlem olarak Ağaç gövdelerinin su bazlı (beyaz tavan boyası) boyalarla boyanmasıdır. Hem ağaçlarımız güzel görünür. Hem de kışın 1-2 derece ağaç gövdelerini daha sıcak tutuğu düşünülmektedir. Ağaç gövdelerini boyamanın dışında, çuval, mukavva veya karton ve don-kırağı örtüsü gibi malzemelerde kullanılabilir.
3. Meyve ağaçlarının taç iz düşümüne malç uygulaması yapılmalıdır. Özellikle samanın malç olarak kullanılması tavsiye edilmektedir. Kışın soğuktan kökleri korurken, yazında nem kaybını ve yabancı otların gelişimini engeller. Samanı ağaçlarımızın gövde kısmına fazla yaklaştırmamalı, 5-10 cm uzakta sermeliyiz. Saman malcı kalınlığı 5-6 cm olabilir.
4.Toprak tahlil sonuçlarına göre fosforlu ve potasyumlu gübreleri geç sonbaharda (aralık ayında) veya erken ilkbaharda (mart ayında) ağaçların taç iz düşümüne, toprağın 20 cm altına uygulamalı ve sonra gübrelerin üstü toprakla kapatılmalıdır. Özellikle potasyum sülfat gübresinin kışın ağaçların soğuklara dayanımlarını arttırdığı yönünde bilgilerde bulunmaktadır.
5. Kar örtüsü koruyucu bir battaniye gibi görev yapar. Eridiği zaman toprağın nem ihtiyacını karşılar. Toprağı serin tuttuğu için, ağaçların çiçek açmalarını geciktirerek, ilkbahar geç donlarının zararından korunmuş olur. Yeterli kar örtüsü yoksa ağaçların taç izdüşümü kar ile kaplanabilir.
6. Budama yapıldığı zaman budama yerlerine aşı macunu sürülmelidir. Aksi takdirde bu noktalardan üşüme meydana gelebilir. Hastalık ve zararlılar kesilen noktalardan bitkiye zarar verebilir.
7. Sıcaklığın eksinin altına düşeceği gecelerde bahçede ateş yakılması, varsa duman makinalarının, rüzgâr pervanelerinin, üstten yağmurlama sistemlerinin kullanılması dondan korunmaya yardımcı olmaktadır.