Dünya ekonomileri pandemiden dolayı ciddi bir kriz yaşamaktadır. Bundan dolayı da tarım ve gıda sektöründe ciddi bir üretim krizi yaşanması gündemdedir. Hemen hemen tüm dünyada çalışan kesimlerde ve işletmelerde yaşanabilecek gelir düşüklüğü, tarım-gıda zincirinde doğabilecek yetersizlikler ve kopukluklar, gıda talebi ve arzındaki daralmanın yaratacağı hızlı fiyat değişkenliklerinden kaynaklanacak aksamalar konusunda endişeler artmaktadır.
Tarım ve Orman Bakanlığı yaşanması muhtemel gıda üretimindeki azalmaya acil tedbir olarak 6 Nisan 2020 tarihinde “Bitkisel Üretimin Geliştirilmesi Programını” başlatmıştır. Program kapsamında buğday, arpa, kuru fasulye, mercimek, mısır, ayçiçeği ve çeltik ekecek üreticilere tohumluk giderlerinin %75’i Bakanlık tarafından karşılanacaktır. Bu programın 21 ilde (Adıyaman, Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Bingöl, Çanakkale, Erzincan, Erzurum, Kars, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Muş, Nevşehir, Niğde, Samsun, Sivas, Tokat, Uşak ve Yozgat) uygulanacağı açıklamıştır. Söz konusu Program’da; ekimi yapılacak ürünler için 6.700 ton sertifikalı tohum temin edileceğini ve yaklaşık 36.400 hektar alanda ekiliş yapılacağı belirlenmiştir. Program bütçesinin ise yaklaşık 20 milyon TL olduğuna dair bilgiler paylaşılmıştır.
Yine Tarım ve Orman Bakanlığı pandemi sürecinde gıda üretimi ve güvenliğine katkı sağlaması için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile işbirliği halinde, "Milli Emlak Genel Tebliğinde" gerekli düzenlemeleri yaparak, atıl hazine arazilerinin etkin bir şekilde tarımsal üretimde kullanılmasını sağlayacak uygulamaların önünü açmışlardır. Bu konuda emeği geçen herkese teşekkür ederiz.
Yaşanılan süreçte, tarım ürünleri ve gıda üretimi faaliyetinde bulunan üreticilere ve girişimlere verilen her türlü destekler olumlu karşılanmalıdır. Bu programın bu desteklenen ürünlerle ilgili üretim artışı sağladığı ve stoklarımıza olumlu katkı yaptığı bilinmektedir. Ancak 21 il yerine tüm illerde uygulanması çok daha faydalı olurdu. Hem de iller arasında haksız rekabete yol açılmamış olurdu.
Kovid-19 ‘un yayılma süreci maalesef artarak devam ettiğine, halen etkili bir çaresi de bulunamadığına göre bu ve buna benzer programlar sadece sınırlı ürünlerde ve sınırlı illerde değil tüm illerimizde stratejik önemi olan diğer ürünlerde de uygulanmalıdır. Daha önceki yazılarımda da ifade ettiğim gibi Türkiye’ de 2.7 milyon hektar ekilebilir olup da ekilmeyen tarım arazisi vardır. En azından bu arazilerin tamamını kapsayacak şekilde yeniden planlanıp uygulanmasının zorunluluk olduğunu düşünüyorum.
Üretim ve verim artışı için yalnızca tohum desteği yeterli olmayacaktır. Tohumluk destekleri yanında mazot, gübre, ilaç, yem, sulama suyu, elektrik gibi tüm girdilerdeki maliyetleri düşürecek önlemler de alınmalıdır.