Hayatımızda alacağım kararlarda, işlerde acele etmemeli ve hemen karar vermemelidir. Acele ile verilen kararlara, nefsin istediği istek akla gelince Şeytan; anında şerrini insanoğlunun kalbine zerkeder ‘’Fırsatı kaçırma, değerlendir, bir daha böyle bir imkan ele geçmez, hemen yap!) diye telkin eder. Onun için kalbe gelen şeyi yapmadan önce, bu işten Allahü teâlâ razı mı, sevab mı, günah mı diye düşünmeli! Günah değilse yapmalı! Böylece teenni edilmiş, yani acele edilmemiş olur. Trafikte kazaların çoğu acelecilik yani aşırı surattan meydana gelmektedir. Bağımlılıkta öfkeyle aceleyle verilen karar sonunda kazanılan davranış şeklidir. Beş şeyde acele etmek gerekir:

1) Misâfir gelince önüne yemek getirmelidir.

2) İnsanlık îcâbı bir günâh işleyince, hemen tövbe ve istiğfâr etmelidir.

3) Beş vakit namazı vakti girince geciktirmeden çıkmadan, erken kılınmalıdır.

4) Kız ve oğlan çocuklarına, din bilgilerini ve namaz kılmasını çocuk yaşta öğretmeli, bülûğa erişince, geciktirmeden evlendirmelidir.

5) Ölen şahsın defnedilmesinde acele etmelidir.

İnsanın yaradılışında acelecilik vardır. Yüce kitabımızda: (İnsan aceleci olarak yaratılmıştır. Size yakında (azaba dair) alametlerimi göstereceğim. Şimdi siz acele etmeyin. [Enbiya 37]

(İnsan, hayrın gelmesine dua ettiği gibi kötülüğün gelmesine de dua eder. İnsan pek acelecidir. İsra 11] İnsan hayra dua eder gibi, şerre de dua eder veya şerri davet eder. Sanki o büyük mükafata dua ediyormuş gibi, o acıklı azaba dua eder. Veya yaptıkları ile o azabı davet eder. İnsan Allah'a sadece anlık acil ihtiyaçları için dua eder. Yaşanan zaman sonunda, eğer Allah onun duasını kabul etmiş olsaydı, istediği şeyin vaktinden önce hemen olmasını istemesi, onun için daha kötü neticesi olurdu. Genelde sabır ve tahammül zoruna gider de iman ile yararlı işlerden önceye alarak o büyük mükafatı isteyeceği yerde, acelesinden imansızlar hakkında hazırlanmış olan çok acı azaba dua eder. Onun bir an önce hemen yerine getirilmesini bir iyilik ister gibi ister ve bu şekilde kendisine kötülüğü davet etmiş olur. Bundan dolayı müminler, kötülüğe dua etmemeli, sabır ve ihtiyat ile hayra dua etmeli ve yararlı işleri yapmaya teşebbüs ile hayra davet etmelidir.

Aceleciliğin, şeytanın büyük kapılarından olması, amellerin, görme ve marifetten sonra yapılması daha uygundur. Duadan önce, düşünmeye ve akla, ayete, hadise göre hareket etmeye özen göstermeliyiz.

Meryem oğlu İsâ (a.s) doğduğu zaman şeytanlar İblis´in yanına gelerek dediler ki: “Putlar tepetaklak oldu! (Bu nedendir)” İblis “Muhakkak bu, bir hâdiseden ötürüdür. Siz durun da ben tedkik edip geleyim” dedi. Yeryüzünü gezip dolaştı. Hiçbir şey görmedi. Sonra Hz. İsâ´nın doğduğunu öğrendi ve baktı ki melekler onun etrafını çepeçevre sarmışlar. Bu manzarayı gördükten sonra, kendisine başvuran şeytanlara dönüp geldi ve dedi ki: “Dün gece bir peygamber doğmuş. Hiçbir kadın yoktur ki gebe kaldığı ve doğurduğu zaman, ben onun yanında hazır bulunmayayım. Ancak bu çocuk müstesna... Siz bu geceden sonra putlara ibâdet edileceğinden ümidinizi kesin. Fakat bundan böyle insanoğluna acelecilik ve düşüncesizlik yönünden gelin.”

Hadis-i şeriflerde; (Acele şeytandan, teenni ] (Teenni, acelenin zıttıdır.) Rahmandandır.) [Tirmizi] (Teenni eden isabet eder, acele eden hata eder.) [Beyheki (Dinini, ahlâkını beğendiğiniz bir kimse, kızınıza talip olursa, hemen evlendirin! Eğer evlendirmezseniz, fitne ve fesada sebep olursunuz.) [Tirmizi] (Ölmeden önce tevbe edin! Hayırlı işleri yapmaya mani çıkmadan önce acele edin! Allahü teâlâyı çok hatırlayın! Zekât ve sadaka vermekte acele edin! Böylece Rabbinizin rızklarına ve yardımına kavuşun!) [İbni Mace] (Sadaka vermekte acele edin, çünkü bela sadakayı geçemez.)[Beyheki]

(Beş şey gelmeden önce beş şeyin kıymetini biliniz: Ölmeden önce hayatın kıymetini, hastalıktan önce sıhhatin kıymetini, dünyada ahireti kazanmanın kıymetini, ihtiyarlamadan gençliğin kıymetini, fakirlikten önce zenginliğin kıymetini.) [Hakim] (Hayırlı iş yapmayı sonraya bırakmak) eden helak olur.) [Berika]

“Hayra niyet edince, acele et ki; nefsin seni yenipte niyetinden caydırmasın. (Hz. Ali r.a)”

“Tencereyi bile ocakta yavaş yavaş ustaca kaynatmak gerekir. Delice kaynayan tencerenin pişirdiği yemekten hayır gelmez.”, “İyi bil ki, bir işte yavaş davranmak, gerçekten de Rahman'dandır. Acele etmek ise lanetlenmiş şeytandandır.” (Hz. Mevlana)

Bir hadis-i şerifte; (Ya Ali, üç şeyi geciktirme! Namazı vakti girince hemen kıl, cenaze namazını hemen kıl! Dul veya kızı, Evlenmede, eşler arasında denklik (küfüv) isteyince, hemen evlendir!) buyuruldu. (Tirmizi) O hâlde, namazını kılan, günahlardan sakınan ve nafakasını helalden kazanan biri varsa, hemen onunla evlendirmeli! Eğer evlendirilmezse, fitneye sebep olabilir. İbadetleri ve hayırlı işleri yapmakta acele etmeli. Zekâtını vermeyen ve malını ahret yolunda sarf etmeyen kimse, ahirette azapla karşılaşması olur. (Tevbe34 Bir de altın ve gümüşü hazineye doldurup, onları Allah yolunda sarf etmeyenleri bu yüzden acıklı bir azap ile müjdele!) ahrette pişmanlığın faydası olmaz. Selam ve duayla…