Ahmet Yesevi Üniversitesi Eğitim ve Kültür Köprüsüdür

Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı  Prof. Dr. Musa Yıldız  “Üniversitemiz, Eğitim ve Kültür köprüsü” misyonunu üstlenerek; Türk ve Kazak halklarının her zaman büyük bir gönül birliği içinde olduğunu göstermektedir” dedi. Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı Prof. Dr. Musa Yıldız ile Türklerin manevi hayatına asırlarca hükmeden, Hoca Ahmet Yesevi ve adını aldığı Üniversiteyi, konuştuk. Başkanlık  kapılarını Anadolu gazetesi Okurları için açan Başkan Yıldız, Üniversitelerinin Türk ve Kazak halklarının gönül birliğini oluşturduğu bir Kültür köprüsü oluşturduğunu ifade etti. İşte o Röportajımız Başkanım, öncelikle adını üniversiteye veren Hoca Ahmet Yesevi kimdir? Kendisi hakkında biraz bilgi verebilir misiniz? Ahmet Yesevi, Türklerin manevî hayatına asırlarca hükmeden, Türk halk sufilik geleneğinin kurucusu; Arslan Baba’dan teslim aldığı emaneti, insanlara “Hikmet”leri aracılığı ile damla damla özümseten; kutsal emaneti Horasan Erenleriyle dünyanın dört bucağına ulaştıran; Türk diliyle yazdığı hikmetleriyle dilimizin gelişmesi ve zenginleşmesine büyük katkısı olan, “Pîri Türkistan”, Büyük Veli, öncü şair… Ahmet Yesevi’nin hayatı hakkında bilinenler menkıbelere dayanmaktadır. Eldeki bilgilere göre, Çimkent şehrine bağlı Sayram kasabasında, bazı kaynaklara göre ise bugünkü adı Türkistan olan Yesi’de doğmuştur.  Doğum tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, 1093 yılında doğduğu, 73 yıl yaşadığı ve 1166 yılında vefat ettiği kabul edilmektedir. Babası Sayram’ın meşhur mutasavvıflarından olan İbrahim Ata (İbrahim Şeyh), annesi ise Sayramlı Musa Şeyh’in kızı Ayşe Hatun’dur. Yedi yaşındayken annesini, ardından babasını kaybetmiş ve ablası Gevher Şehnaz tarafından büyütülmüştür.  İlk eğitimini babasından alan Yesili Ahmet, manevî eğitimini Yesi’de devrin meşhur mutasavvıfı Arslan Baba’dan almıştır. Daha sonra Buhara’ya giderek Yusuf Hemedânî’nin yanında manevi eğitimini tamamlamış ve onun ölümü üzerine 1160’da halife olmuştur.  Bir süre sonra da Yesi’ye dönerek, hayatının kalan kısmını insanları irşatla geçirmiştir.  Altmış üç yaşına geldiğinde tekkesinin avlusuna yaptırdığı çilehaneye girmiş ve ömrünü burada tamamlamıştır. Türbesi, Türkistan şehrindedir. Tasavvufi Türk halk şiirinin öncüsü olan Ahmet Yesevi, düşüncelerini yayabilmek için millî nazım şekli olan dörtlüklerle, hece vezninde, yalın bir Türkçeyle şiirler yazmıştır. “Hikmet” adı verilen ve Dîvân-ı Hikmet adıyla bir kitapta toplanan şiirler, İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasında büyük rol oynamıştır. Ahmet Yesevi Üniversitesi ne zaman kuruldu? Üniversitenin misyonu ve şu andaki durumu ile ilgili kısaca sizden bilgi alabilir miyiz? Ahmet Yesevi Üniversitesi’nin temelleri Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 6 Haziran 1991’de Türkistan Devlet Üniversitesi olarak atılmıştır.  31 Ekim 1992 tarihinde Türkiye ile Kazakistan arasında imzalanan uluslararası anlaşma ile Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi adını almıştır. Üniversite Türkiye’nin ve Türk Dünyasının özerk statüye sahip, ilk ortak devlet üniversitesidir. Üniversite, Türkiye Cumhuriyetinin ilk sınır ötesi yüksek öğretim tecrübesi olması nedeniyle bu anlamda önemli bir misyon üstlenmiştir. Ahmet Yesevi Üniversitesi iki ülke arasındaki eğitim iş birliğine verilen önemin en somut örneğini yansıtmaktadır. Ahmet Yesevi Üniversitesi, “eğitim ve kültür köprüsü” misyonunu üstlenerek; Türk ve Kazak halklarının her zaman büyük bir gönül birliği içinde olduğunu göstermektedir. Başkanım, Uzaktan eğitimde Türkiye’de öncü üniversitesiniz. TÜRTEP uzaktan eğitim programlarınızdan bahsedebilir misiniz? Ahmet Yesevi Üniversitesi, örgün eğitimin yanında, TÜRTEP (Türkiye Türkçesiyle Uzaktan Eğitim Programları) ile eğitilen kitlenin mekân, yaş ve özel koşullarını da dikkate alan, bu suretle daha geniş eğitim imkânları sunan uzaktan eğitimde de farkını ortaya koymaktadır. Ön Lisans, Lisans ve Yüksek Lisans alanında uzaktan eğitimin verildiği Ahmet Yesevi Üniversitesi TÜRTEP programlarında YÖK denkliğinin mevcut olması, öğrencilerin yoğun olarak üniversiteyi tercih etmelerinde öncelik sağlamaktadır. Ön Lisans,  Lisans ve Yüksek Lisans programı olmak üzere 19 ayrı bölümde eğitim vermekteyiz. Türkiye’nin 35 farklı üniversitesinden ve 3 devlet kurumundan alanında en iyi hocaların canlı olarak öğrencilere ders anlattığı başka bir sistem Türkiye’de bulunmamaktadır. Bu yıl yeni açılacak olan Yüksek Lisans programlarından İş Sağlığı ve Güvenliği bölümünün sektördeki yoğun talebe cevap olacağını düşünmekteyiz. TÜRTEP ile eğitim 7 gün 24 saat canlı tutulmakta, öğrencilerin danışman öğretim üyesiyle istenildiğinde iletişim içinde bulunulması sağlanmaktadır. Senkron dersler eğitim dönemi içerisinde hafta içi 18.00-24.00 saatleri arasında internet tabanlı sanal sınıflarda sesli ve görüntülü olarak gerçekleştirilmektedir. Canlı olarak gerçekleştirilen dersler kayıt altına alınmakta ve öğrencilerin kayıtlara istedikleri zaman sınırsız bir şekilde ulaşımları sağlanmaktadır. Devlet memuru ve işçilerine %20 indirimin yapıldığı programlarda engellileri de unutmadık ve engelleri oranında seçtikleri programlarda indirimli olarak okumaları sağlanmaktadır. Kampüs yaşamı öğrenciler için bildiğiniz gibi çok önemlidir. Öğrencilere üniversitenizde ne gibi sosyal imkanlar sağlıyorsunuz? Ahmet Yesevi Üniversitesi, eğitim ve öğretim alanındaki evrensel vizyonunu öğrencilerin yaşanacak mekânlarında da sağlamayı hedeflemektedir. Bu nedenle Kazakistan ve Kazakistan dışından gelecek öğrencilerine, konforlu, ferah barınma imkânı sağlamaktadır. Daha önce söylediğim gibi üniversitemiz öğrencilerimize düşük ücretli barınma imkânı sağlamaktadır. Yurt ücreti yıllık yaklaşık 120 dolardır. Yerleşke içerisinde öğrencilerimiz için spor salonları, futbol sahaları, tenis kortları, açık hava voleybol, basketbol ve kapalı yüzme havuzu gibi spor tesisleri hizmet vermektedir. Öğrencilerimize sağlıklı ve dengeli beslenme hizmeti veren ve 400 kişinin yemek yiyebileceği, düşük ücretli öğrenci yemekhanesi bulunmaktadır. Ahmet Yesevi Üniversitesi’nde, eğitim-öğretim ve bilimsel çalışmaların yanı sıra sosyal ve kültürel etkinliklere de büyük önem verilmektedir. Öğrencilerin ilgi alanlarına göre boş zamanlarını değerlendirmek için hayat alanları oluşturulmuştur. Kültür Merkezimizde, resim, fotoğraf ve benzeri sergileri açmaya; konser ve konferans vermeye; tiyatro ve sinema alanlarında çalışma imkânlarını oluşturmaya elverişli hizmetler verilmektedir. Merkez Yerleşke içerisine 400.000 kitap kapasiteli kütüphane binası 2015 yılı içinde hizmete açılmıştır. Sağlık konusunda Tıp Fakültesi Hastanemiz en son teknolojik araç-gereçlerle donatılarak öğrencilerimize hizmet vermektedir. Hastane Kazakistan’da ilk üniversite hastanesi olmasının yanında, ülkenin en modern hastaneleri arasında yer almaktadır. Hastanemiz Ocak 2016 itibariyle Güney Kazakistan eyaleti bölge hastanesi olmuştur. Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı olarak yayınlara büyük bir önem veriyorsunuz. Bunun en önemli örneğini “Divan-ı Hikmet” kitabı ile tüm kamuoyuna duyurdunuz. Son dönemde çıkan yayınlarınızdan bahseder misiniz? UNESCO 2016 Hoca Ahmed Yesevî Yılı anısına, Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Yrd. Doç. Dr. Mustafa Tatcı’nın editörlüğünü yaptığı Dîvân-ı Hikmet’in tam metni yayımlandı. Yayımlanan eserde; Ahmed Yesevi’nin hayatını, eserlerini ve Yeseviliği anlatan Prof. Dr. Necdet Tosun’un hazırladığı girişten sonra 252 hikmete yer verilmiştir. Eserde, yazmalardan ve bugüne kadar yapılan neşirlerden tespit edilen 252 hikmetin Türkiye Türkçesine aktarılması Dr. Hayati Bice tarafından yapılmıştır. Hikmetlerin çoğu orijinal hali olan Çağatay Türkçesi ile yazılmıştır. Ayrıca, Millî ve manevî duygularımızın mimarı olan Ahmed Yesevî’yi çocuklara daha yakından tanıtmak amacıyla, UNESCO 2016 Hoca Ahmed Yesevî Yılı anısına, Ahmet Yesevi Hikâye kitabını yayınlandı. Ahmed Yesevî’nin hayatı öyküleştirilerek, çocukların zevkle okuyup onu tanıyabilecekleri şekilde resimlerle anlatıldı. Dîvân-ı Hikmet’i ve Ahmed Yesevi Hikâye kitabını tamamını okumak için Ahmet Yesevi Üniversitesinin Web sitesi www.ayu.edu.tr ‘den ulaşabilirsiniz. Ahmet Yesevi Üniversitesinin önerisi ile "Hoca Ahmed Yesevi’nin Ölümünün 850. Yıldönümü” ve “Fuad Köprülü’nün Ölümünün 50. Yıldönümü UNESCO tarafından 2016 anma programına alındı. Bu konuda neler söylersiniz? 2016 yılı Hoca Ahmet Yesevi özel yılında çalışmalarınız nelerdir? UNESCO’nun 2016 yılını Hoca Ahmed Yesevî Yılı olarak ilan etmesi, adını taşıdığımız üniversite olarak bizleri son derece mutlu etti. Bu kapsamda 2016 yılı içerisinde yurtiçinde ve yurtdışında çok sayıda faaliyet planlamaktayız. UNESCO 2016 Hoca Ahmed Yesevî Yılı kapsamında Başkanlığımız tarafından planlanan ve sona gelinen bazı faaliyetlerle ilgili bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum. Mütevelli Heyet Başkanlığımız ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)’nın katkılarıyla medeniyetimizin mimarlarından, büyük mutasavvıf Hoca Ahmet Yesevi konulu bir beste yarışması düzenledik. Bestelenen eserleri 28 Nisan’da düzenlenecek bir törenle kamuoyuna açıklayacağız. Düşünceleri, edebi kişiliği ve İslam Medeniyetine yaptığı katkılar çerçevesinde Ahmet Yesevi’nin hayatını anlatan 16 sayfalık hikâye kitabı bastırılmıştır.  Projeyle, hedef kitle olarak Türkiye’de Ahmet Yesevi adını taşıyan ilkokullar öncelikli olmak üzere, daha sonra seçilecek diğer ilköğretim okullarında hikâye kitabı ücretsiz olarak dağıtılacaktır. Görme ve işitme engellilerin Hoca Ahmet Yesevi’yi tanımaları için hayatı, eserleri, hikmetleri ve menkıbelerinin yer aldığı Ahmed Yesevi Sesli Kitap projesini hayata geçirdik.  Daha önce baskısı yapılan “Dîvân-ı Hikmet Hoca Ahmed Yesevi“ kitabı üzerinden sesli ve betimlemeli olarak hazırlanacak olan kitap, Türkiye’deki görme ve işitme engelli okullarının yanı sıra ilgili STK’lara ulaştırılacaktır. Bu çalışmayla görme ve işitme engelli kardeşlerimizin bu vesileyle Ahmed Yesevi’yi daha yakından tanımalarına imkân sağlamış olacağız. Yrd. Doç. Dr. Mustafa Tatcı’nın editörlüğünü yaptığı ve prestij bir eser olarak Ahmet Yesevi’nin bugüne kadar toplanan bütün hikmetlerinin bir araya getirildiği, Dîvân-ı Hikmet Hoca Ahmed Yesevî kitabının baskısı tamamlanarak, 12 Ocak 2016 tarihinde düzenlenen Dîvân-ı Hikmet Sohbetleri-1 programında davetlilere hediye edilmiştir. Hoca Ahmet Yesevi’nin adını taşıyan Türkiye’deki 75 adet ilk, orta ve lise düzeyindeki okullarda “Hoca Ahmed Yesevi” konulu konferanslara Mart ayında Ankara başta olmak üzere; İç Anadolu Bölgesinde bulunan 9 il ve 14 okulda konferansları tamamladık. Nisan ayında ise Marmara Bölgesinde 4 il ve 10 okulda alanında uzman akademisyenlerle konferansları başlattık. Daha sonra bütün bölgelerde belirlenen tarihlerde konferansları yaymayı hedefliyoruz. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)’nın destekleriyle hazırlanan büyük ilim ve gönül insanı Hoca Ahmet Yesevi’nin adını taşıyan ilk, orta ve lise düzeyindeki okullarda Ahmet Yesevi ile ilgi bugüne kadar yayımlanan kitapların da yer alacağı ‘‘Ahmet Yesevi Kitaplığı’’ projesi başlatılmıştır. Kitaplıklar okullara gönderilmeye başlanmıştır. UNESCO 2016 Hoca Ahmed Yesevi Yılı kapsamında Dîvân-ı Hikmet Sohbetleri-1 12 Ocak 2016 tarihinde düzenlendi.  Konuşmacısı olarak da Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı/Sözcüsü ve aynı zamanda Mütevelli Heyet üyesi Sayın Büyükelçi Doç. Dr. İbrahim Kalın “ Hoca Ahmed Yesevi Hüküm ve Hikmet” konulu bir konuşma yapmıştır. İkinci sohbet programını ise 23 Şubat 2016 Salı günü saat 10:00’da TİKA konferans salonun da düzenledik. Konuşmacı olarak da, İslam İşbirliği Teşkilatına Üye Ülkeler Parlamento Birliği Genel Sekreteri Sayın Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç davet edildi. 3. Sohbet programımıza edebiyatçı/ yazar Beşir Ayvazoğlu katıldı. 26 Nisan 2016 tarihinde yapacağımız 4. toplantıya ise Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu davet edilmiştir. UNESCO 2016 Hoca Ahmed Yesevi Yılı münasebetiyle, üniversitemiz ve Hoca Ahmed Yesevi’nin tanıtımına katkı sağlamak amacıyla, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Türk Dünyası Kültür Mahallesinde, Hoca Ahmed Yesevi Otağı kurulması planlanmaktadır. Otağın 21 Mart 2016 tarihinde resmi açılışını gerçekleştirdik. Otağda; Ahmet Yesevi Üniversitesi tanıtım köşesi ve Hoca Ahmed Yesevi’nin hayatı, eserleri, minyatürleri ve türbesi gibi görsellerin yanı sıra türbesinde bulunan bazı objeler de yer almaktadır. Yıl içerisinde yürüteceğimiz faaliyetlerimizden belki de en önemlisi diyebileceğimiz 28-30 Nisan 2016 tarihleri arasında, Ankara’da “Uluslararası Hoca Ahmed Yesevî Sempozyumu” yapılacaktır. Sempozyum için paydaş kuruluşlar olarak, UNESCO, TİKA, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu (AKDTYK), Türk Dil Kurumu (TDK), TÜRKSOY, Uluslararası Türk Akademisi, Yunus Emre Enstitüsü ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi belirlenmiştir. 13-15 Nisan tarihlerinde “Uluslararası Bilim Spor Kültür Kongresini Ahmet Yesevi’nin İzini Sürmek: Küresel Bir Uzlaşı, Hoşgörü ve Dayanışma Arayışı” başlığıyla Türkistan’da düzenleyeceğiz. 16-18 Mayıs tarihlerinde “Uluslararası Ekonomi, Finans ve Enerji Kongresi”ni Almatı’da gerçekleştireceğiz. 26-29 Eylül tarihlerinde “Uluslararası Sağlık Turizmi Sempozyumu” ile 30 Eylül/02 Ekim tarihleri arasında “Türk Dünyası Başkentleri Bilgi Şölenini” Türkistan’da, 5-6 Ekim tarihlerinde  “Bağımsızlıklarının 25. Yılında Türk Cumhuriyetleri Sempozyumu”nu Ankara’da yapmayı planlıyoruz. 12-15 Ekim de Kütahya Dumlupınar Üniversitesiyle birlikte “Afro-Avrasya Kongresini” Türkistan’da düzenleyeceğiz. 21-23 Ekim 2016 tarihleri arasında İstanbul’da ‘’İpek Yolu Boyunca Düşünce Etkileşimi Sempozyumunu” düzenleyeceğiz. Önümüzdeki günlerde UNESCO 2016 Hoca Ahmed Yesevî Yılı anısına baskısı yapılması düşünülen bazı yayınlar ile ilgili de sizlere bilgi vermek istiyorum. Ahmed Yesevî’nin “Fakr-nâme” adlı kitabı, “Risâle der Âdâb-ı Tarikât” ve “Risâle der- Makâmât-ı Erba’în” adlı iki Farsça risalesinin de baskısını yaptıracağız. Hoca Ahmet Yesevi hakkında bugüne kadar alanında uzman akademisyenler tarafından Türkiye’de yayımlanmış makalelerden oluşan “Hoca Ahmet Yesevi Makaleler Seçkisi” kitabı ile “Hoca Ahmed Yesevi Bibliyografyası” kitabını hazırlayacağız.  Yesevilikle ilgili eserlerin ve Yesevi Hazretlerinin takipçilerinin eserlerini de yayınlayacağız. İki perdelik Ahmet Yesevi tiyatro kitabının da baskısını tamamlamış bulunuyoruz. Ayrıca bu yayınların yanı sıra “Hoca Ahmed Yesevî” multimedya DVD’si hazırlayacağız. Prof. Dr. Musa Yıldız Kimdir? 1967 yılında Samsun’da doğdu. 1988 yılında Gazi Eğitim Fakültesi, Arap Dili Eğitimi Ana Bilim Dalından mezun oldu. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsünde 1992 yılında Yüksek Lisansını, 1998 yılında doktorasını tamamladı. Gazi Eğitim Fakültesinde 2001 yılında yardımcı doçent, 2002 yılında doçent ve 2007 yılında profesör oldu. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcılığı ve Müdürlüğü görevlerinde bulundu. Eylül 2013-Eylül 2014 yılları arasında Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Türkiye tarafının Mütevelli Heyet Başkanlığı  yaptı. Arap dili eğitimi, Arap edebiyatı, eski Türk edebiyatı ve Türk kültür tarihi alanlarında çok sayıda yayını bulunan Prof. Dr. Yıldız, Arapça, Fransızca, İngilizce ve Kazakça bilmektedir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 9 Mayıs 2015’te üniversitenin Mütevelli Heyet Başkanlığına atandı.