Enflasyon ATM'lerden küçük banknotu sildi!

Merkez Bankası’nın verilerine göre, 2010 yılında tedavüldeki banknotların yalnızca yüzde 16'sını oluşturan 200 TL'lik banknotlar, bugün yüzde 80,4 gibi rekor bir seviyeye ulaştı. Bu oran, 200 TL’nin tedavüldeki payının yüzde 403 artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Aynı dönemde, 50 TL’lik banknotların tedavüldeki oranı yüzde 28,52’den yüzde 2,65’e kadar geriledi.

Banknotların kullanımındaki bu değişim, alım gücünün düşmesi ve küçük kupürlerin piyasadan çekilmesiyle doğrudan bağlantılı. 2018'den itibaren uygulanan düşük faiz politikası ve artan enflasyon, Türk Lirası’nın değer kaybını hızlandırarak, daha büyük kupürlere olan ihtiyacı artırdı.

ATM'LERDE KÜÇÜK BANKNOT KALMIYOR

Bankalar, artan nakit talebine yanıt vermek için ATM doldurma sıklığını artırdı. Daha önce günde iki kez doldurulan ATM’ler artık günde üç hatta maaş günlerinde dört-beş kez dolduruluyor. Ancak, ATM’lere konulan paranın büyük kısmını 200 TL’lik banknotlar oluşturuyor.
Bankacılık kaynaklarına göre, ATM’lerdeki nakdin yüzde 75’i 200 TL, yüzde 25’i ise 100 TL kupürlerden oluşuyor. 50 TL gibi küçük kupürler ise bazı bankalar tarafından hâlâ bulundurulsa da, yer sıkıntısı nedeniyle bunların da ATM'lerden tamamen kaldırılması bekleniyor.

KÜÇÜK BANKNOTLARIN KAYBOLMASI NE ANLAMA GELİYOR?

200 TL’nin piyasadaki ağırlığı, vatandaşların küçük çaplı harcamalarında nakit bulma zorluğu yaşamasına neden oluyor. Market alışverişi gibi küçük tutarlı işlemlerde bozuk para sıkıntısı baş gösterirken, POS cihazı olmayan küçük esnaf nakit para bulmakta zorluk çekiyor.

Diğer yandan, küçük kupürlerin azalması, nakit taşıma maliyetlerini de artırıyor. Vatandaşlar artık küçük tutarlı harcamalar için cüzdanlarında deste deste para taşımak zorunda kalıyor.

GERİ DÖNÜŞÜMLÜ ATM’LER ÖNE ÇIKIYOR

Artan nakit ihtiyacı ve ATM’lerdeki yer sıkıntısını çözmek için bankalar, geri dönüşümlü ATM’lere yöneliyor. Bu makineler, yatırılan nakdi doğrudan para çekiminde kullanabiliyor. Bankacılık sektörü, bu yöntemle maliyetlerini azaltmayı hedeflese de geri dönüşümlü ATM’lerin yüksek maliyeti, yaygınlaşmasını zorlaştırıyor.

MERKEZ BANKASI’NDAN YENİ KUPÜR ÇALIŞMASI BEKLENİYOR MU?

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, geçtiğimiz dönemlerde yaptığı açıklamalarda yeni bir banknot kupürü planlarının olmadığını ifade etmişti. Ancak uzmanlar, piyasadaki 200 TL hâkimiyetinin, yeni ve daha büyük bir banknota olan ihtiyacı artırdığını belirtiyor.