Tartışma kızıştı: Reisi’yi taşıyan helikopterin enkazını kim buldu? | Dünya ne diyor?

DERLEME: ÖMERCAN ÖZMEN

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindeki heyeti taşıyan Bell 412 helikopteri, Azerbaycan’da bir baraj açılış töreninden sonra dönerken 19 Mayıs'ta İran-Azerbaycan sınırı yakınlarında düşmüştü. Helikopterle irtibatın kesilmesinin ardından arama-kurtarma için İran yetkilileri Türkiye’nin de aralarında olduğu komşu ülkelerden yardım istemiş, Türkiye ise vakit kaybetmeden Akıncı TİHA’yı göndermişti. Akıncı da bölgede yaptığı çalışmalarda helikopterin düştüğü yeri tespit etmiş ve koordinatları merkeze göndermişti.

İSARİL'DEN AKINCI ÖVGÜSÜ, İRAN'DAN İSE KAFA KARIŞTIRAN AÇIKLAMA

Ancak, yoğun sis ve kötü hava koşulları nedeniyle arama kurtarma çalışmaları bir süre sekteye uğramıştı. İsrail de dahil olmak üzere bütün dünya basını Reisi’nin düştüğü helikopterin yerini Akıncı TİHA’nın tespit ettiğini yazdı.

Sosyal medya üzerinden İran yönetimine tepkiler çığ gibi yükselince, İran Genelkurmay Başkanlığı, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin helikopterinin kaza yerini Türk İHA'sı Akıncı'nın değil kendi İHA'larının tespit ettiğini açıkladı.

İran Genelkurmay Başkanlığı ise olayın üzerinden üç gün geçtikten sonra çarşamba günü yaptığı açıklama ile "Genelkurmay Başkanlığı, dost ülkelerin işbirliğini duyurduktan sonra en yakın ülke olan Türkiye'nin teklifini kabul etti. Ancak Türkiye bölgeye gece görüşlü ve termal kameralı İHA göndermesine rağmen, bulut altındaki noktaları tespit ve kontrol etme ekipmanının bulunmaması nedeniyle bu İHA, helikopterin düştüğü yeri doğru bir şekilde bildiremedi ve nihayetinde Türkiye'ye döndü." ifadelerini kullanmıştı.

Genelkurmay Başkanlığı helikopter kazasının tam yerinin pazartesi günü erken saatlerde, Hint Okyanusu'nun kuzeyindeki görevinden çağrılan İran insansız hava araçları tarafından tespit edildiğini vurguladı

IRNA'nın haberine göre Türk İHA'sının açıkladığı 38.7677778, 46.6925000 koordinatları Tevil köyü yakınlarında olup, burada incelemelerde bulunan ekipler herhangi bir helikopter izine rastlamadı.

Açıklamada Türk İHA'sının keşfettiği nokta ile İran İHA'sının keşfettiği kazanın ana noktası arasında 7 kilometrelik mesafe olduğu belirtildi.

Flightradar’ın verilerine göre Akıncı’nın bölgede yaptığı tespit çalışmaları şöyle:

19 Mayıs günü akşam saatlerinde İran'dan helikopterin düştüğü sanılan bölgeye Türk Bayraktar Akıncı insansız hava aracı (SİHA) gönderilmişti. Yaklaşık 21:45 UTC'de istasyona varan uçak, dağlık arazinin üzerinde bir arama düzenine başladı. Akıncı, kaza yerini tespit ettikten sonra saat 03:00 UTC'de bölgeden ayrıldı. Akıncı, İran'daki görevini tamamladıktan sonra evine döndü ve Türkiye'nin doğusundaki Van Gölü'nün üzerine bir ay-yıldız çizdi.

Uçuşun bir kısmını Flightradar24 üzerinden toplamda 2,8 milyon kişi takip ediyor. Arama çalışmaları başladığında Akıncı'yı 208 bin kişi takip ediyordu.

DÜNYA BASINI OLAYI NASIL GÖRDÜ?

CNN International, söz konusu gelişmeyle ilgili haberine Türk insansız hava aracı, İran'ın Doğu Azerbaycan eyaletinin dağlık bölgesindeki ısı kaynağını tespit etti" başlığını attı ve "İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'yi taşıyan helikopterin düştüğü yeri aramaya yardımcı olan bir Türk insansız hava aracı, ülkenin Doğu Azerbaycan eyaletindeki dağlarda bir ısı kaynağı tespit etti." ifadesine yer verdi.

Associated Press (AP) de helikopterin kaza geçirmesinin ardından yaptığı haberinde, "Bir Türk insansız hava aracı, kaza yerinin İran'ın kuzeybatısındaki bir dağın yamacında olduğunu belirtti." dedi.

İtalyan Corriere gazetesi, sosyal medya hesabından, Akıncı İHA'nın, Reisi'nin helikopterinin düştüğü yeri tespit ettiği görüntüleri alıntılayarak "Felaket bölgesi, Türkiye tarafından gönderilen ve ısı kaynaklarını tespit eden bir insansız hava aracı tarafından tespit edildi ve böylece kurtarma ekiplerinin helikopteri bulmasına izin verdi." paylaşımını yaptı.

Yunan EPT News haber kanalı, Akıncı ile ilgili haberine "Türk insansız hava aracından 'enkaz üzerinden' video" başlığını attı.

Daily Mail gazetesi "Türk haber ajansının drone ile çektiği görüntüler helikopterin iniş sırasında nasıl parçalandığını gösterdi" başlıklı bir haber yayınladı. BBC ve Telegraph gibi internet sitesi Akıncı'nın arama-kurtarma çalışmalarının görüntülerini yayınladı.

Çin haber ajansı Xinhua, "Türkiye, helikopter kazasının ardından İran Cumhurbaşkanı'nı aramak için dron ve kurtarma ekipleri gönderdi" başlıklı bir haber yayınladı.

Mainichi Shimbun ise "Bir Türk insansız hava aracı, uçağın enkazında Reisi'ye ait olabilecek bir ısı kaynağı tespit etti." sözlerini kullandı. Filipinler Haber Ajansı (PNA) ise "Gözler İran Cumhurbaşkanı'nın helikopter kazasını görüntüleyen Türk İHA'sının üzerinde." açıklamasına yer verdi.

İran'ın resmi haber ajansı IRNA, X hesabında Akıncı'nın tespit ettiği görüntülere yer verdi ve "Akıncı İHA, muhtemelen helikopterin düştüğü yere ait sıcak nokta tespit etti ve ilgili bilgileri İran tarafına gönderdi." ifadesini kullandı.

Tehran Times da X hesabında, Akıncı İHA'nın FlightRadar24 uygulamasındaki görüntülerini paylaştı.

OPERASYON NASIL İCRA EDİLDİ

Operasyon, gerçekleştirilen görevin kritikliğinin bilinciyle tüm riskler alınarak icra edildi. Hedef bölgesindeki Akıncı İHA, yalnızca uydu haberleşmesi kullanarak TÜRKSAT uydusu üzerinden komuta edildi. İran makamlarına canlı görüntünün aktarımı ise TSK Komuta Merkezi üzerinden gerçekleştirildi.

Azerbaycan'daki Akıncı Teknik Destek Personeli ise olası acil bir durumda müdahale edecek şekilde görev süresince hazır bekledi. Hedef bölgede yaklaşık 7.5 saat arama kurtarma uçuşu yapan Bayraktar Akıncı İHA, gökyüzünde kaza alanının tam üzerinde toplam 2 bin 100 kilometre yol katetti.