Basın İlan Kurumu'ndan AYM'nin kararına ilişkin ilk açıklama

Anayasa Mahkemesi, 10 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan pilot kararında 95 sayılı Kanunun 49. maddesinde yapısal bir sorun tespit ederek Basın İlan Kurumu'nun uyguladığı cezalar ile gazetelerin basın ve ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine oyçokluğu ile karar verdi. Konuya ilişkin açıklamada bulunan BİK, 49. maddede değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Esasları kapsamında yapılan başvuruları toplantı gündemine almamaya karar verdi.

Basın İlan Kurumu, Anayasa Mahkemesi tarafından alınan ilan ve reklam kesme cezası hakkındaki karara ilişkin açıklamada bulundu. BİK'ten yapılan açıklamada kararın 10 Mart 2022 tarihinde alındığı ve 10 Ağustos tarihinde Resmi Gazete'de yer aldığı belirtildi.

"49. MADDE HİÇ DEĞİŞMEDİ"

Açıklamada şu ifadelere yer verildi: 

"Kurumumuzca, gerekçesiyle birlikte bugün öğrenilen AYM kararına ilişkin; kamuoyunun bilgilendirilmesi adına aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur. En başta vurgulamak isteriz ki, 02 Ocak 1961 tarih ve 195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun "Müeyyide" başlıklı 49. maddesi, bugüne kadar hiç değişmemiştir. Genel Kurulumuz, söz konusu maddeye dayanarak 1961, 1964, 1994 ve 2022 yıllarında Basın Ahlak Esaslarını belirlemiştir.

"SON KARARDA 49. MADDEDE SORUN TESPİT EDİLDİ"

Bütün bu mevzuat hükümleri birçok mahkeme kararında hukuki kaynak olarak kabul edilmiştir. Hatta AYM'nin 2016/5653, 2016/73997 ve 2017/30597 başvuru numaralı kararlarında, anılan kanun hükmünün kanunilik ölçütünü karşıladığı açıkça vurgulanmıştır. Bu tespitin ardından Anayasa Mahkemesi, basın ahlak esasları ile ilgili olarak kendisine yapılan başvuruları münferit olarak ele almış ve müeyyide kararının ölçülülük ilkesine uygun olup olmadığını esastan incelemiştir. Ancak bu son kararıyla AYM, 195 sayılı Kanunun 49. maddesinde yapısal bir sorun tespit ederek, önceki görüşünden ayrılmış ve anılan kanun hükmünün temel hak ve hürriyetlerin sınırlanmasında kanunilik unsurunu taşımadığı sonucuna varmıştır.

"KARAR KANUN MADDESİNİN İPTALİ KARARI DEĞİL"

Bugün, AYM'nin görüş değişikliği içeren bu kararı, kanun maddesinin iptali kararı değildir. AYM, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) ilgili kanun maddesi hükmünün; kararda bahsi geçen dengeleme ölçütleri göz önüne alınarak yeniden düzenlenmesini önermektedir. Önemle belirtmek isteriz ki, AYM kararında, kişilik haklarına saldırı mahiyetinde olan ve eleştiri sınırlarını aşan ve/veya kanunlarında yaptırıma bağlanan suç kapsamında yer alan haberlerin, yaptırıma tabi tutulmasının hukuk devletinin bir gereği olduğu ifade edilmektedir. Kararda, basının niteliklerini artırma ve basının özellikle ekonomik özgürlüğünün tesisini sağlama gayesiyle kurulan bir kuruma, müeyyide uygulama yetkisinin verilebileceği hükme bağlanmaktadır.

"YAPILAN BAŞVURULAR GÜNDEME ALINMAYACAK"

Dolayısıyla AYM, Basın İlan Kurumu'nun müeyyide uygulama yetkisinin bulunduğunu açıkça ifade etmektedir. Olağanüstü gündemle toplanan ve AYM'nin kararını bu çerçevede değerlendiren Yönetim Kurulumuz, TBMM tarafından 195 sayılı Kanunun 49. maddesinde değişiklik yapılana kadar Basın Ahlak Esasları kapsamında yapılan başvuruları toplantı gündemine almamaya karar vermiştir. Kamuoyuna saygıyla duyurulur."