Mobbing Eğitim Yardım Araştırma Derneği (MEYAD) Genel Başkanı, Eğitimci, Yazar ve Mobbing Bilirkişisi İsmail Akgün mobbing ve siber mobbing durumunda neler yapılması gerektiğini siz değerli Anadolu Gazetesi okurları için kaleme aldı.

Mevcut ve oluşabilecek Mobbing mağduriyetleri için yasal düzenlemeleri derleyip paylaşmak istedim. Bu çok sayıda destek talebi alıyorum. Bu sorunu, bilimsel ve hakemli olarak yayınlanan “MEYAD Akademi” Dergisinde “Mobbing’te Şahitlik ve İspat Sorunu” isimli bilimsel makalemde genişçe yazmıştım. Dileyen okurlar bu yazı ile birlikte makalemi de okuyarak haklarını genişçe öğrenebilirler.

Ülkemizde yasal düzenleme eksikliği sorunundan ziyade, uygulama ve yönetici sorunu olduğu değerlendirilmektedir. Anayasamız başta olmak üzere, birçok yasa ve uluslararası sözleşme düzenlemeleri bulunmaktadır. Kuşkusuz değişen ve dönüşen şartlarda görülen eksiklikler ile gerekli güncellemelerin de gecikmeksizin yapılması, sorunları ortadan kaldıracaktır. Teknolojik Yıldırma yahut genel adıyla Siber Mobbing 1. ve 2. yazılarımla konuyu yazarak açıklamıştım. Mobbing ve Siber Mobbing için direkt veya dolaylı yasal düzenlemeleri birlikte inceleyelim.

MEVCUT YASAL DÜZENLEMELER

Çalışma hayatı sorunları için iki kıstas önemlidir. Yasal düzenlemeler ve ona uygun olarak düzenlenen iş sözleşmeleridir. İş sözleşmesi hükümlerine göre işverenin çalışana karşı, çalışanın işletme ve işverene karşı taahhütleri ile sorumluluk hükümleri yer alır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası: 10. Maddesi “eşitlik ilkesi”, 12. Maddesi “temel hak ve hürriyetler”, 14. Maddesi “temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamaması”, 17. Maddesi “yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı”, 20. Madde “özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması hakkı”, 22. Madde “haberleşme hakkı ve gizliliği”, 24. Madde “vicdan, din ve kanaat özgürlüğü”,  25,26. Madde “düşünce, kanaat ve açıklama hürriyeti”, 27,28. Madde “bilim, sanat ve basın hürriyeti”, 36. Madde “hak arama hürriyeti”, 39. Madde “ispat hakkı”, 40. Madde “temel hak ve hürriyetlerin korunması hakkı”, 49,50. Madde “çalışma ve dinlenme şartları hakkı ve ödevi”, 74. Madde “dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı”, 90. Madde “TBMM tarafından onaylanan Milletlerarası antlaşmaların geçerlilik hakkı”, 125. Madde “idarenin her türlü işlem ve eylemlerine karşı yargıya başvurma hakkı”, 148. Madde “Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır. “

4857 Sayılı İş Kanunu: 5. Madde “eşit davranma ilkesi”, 8-23 maddeler “iş sözleşmesi hükümleridir”, 24. Madde “işçinin haklı nedenle ve derhal fesih hakkı”, 25. Madde “işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı” 26. Madde “24 ya da 25. Madde hükümlerine göre 6 gün içinde ve en fazla 1 yıl içinde bu hakkı kullanabilir.” Sonrası zaman aşımıdır.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: 4. Maddesi “işverenin genel yükümlülüğü”, 13. Madde “çalışmaktan kaçınma hakkı.”

2011/2 No’lu Başbakanlık (mülga) “İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (mobbing) Önlenmesi Genelgesi: (Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildiği için Başbakanlık kaldırıldı ancak, genelge hükümleri geçerliliğini korumaktadır.) 1. Madde “İşyerinde psikolojik tacizle mücadele öncelikle işverenin sorumluluğunda olup işverenler çalışanların tacize maruz kalmamaları için gerekli bütün önlemleri alacaktır.” 2. Madde “Bütün çalışanlar psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek her türlü eylem ve davranışlardan uzak duracaklardır.”

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu: 50. Madde “zarar ve kusurun ispatı”, 56. Madde “manevi tazminat hakkı”, 66.madde “işveren adam çalıştırırken zarar görmemesi için gerekli önlemleri almakla yükümlü olup, zarar verilmesi halinde ödemekle sorumludur”, 72. Madde “ Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.417. Madde “İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.”

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu: 10. Madde “amir durumda olan devlet memurlarının görev ve sorumlulukları”, 21. Madde “müracaat, şikâyet ve dava açma hakkı”, 125. Madde “disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil ve haller.”

6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu: 3. Madde “eşitlik ilkesi ve ayrımcılık yasağı”, 5. Madde “ayrımcılık yasağının kapsamı”, 21. Madde “ispat yükü”, 25. Madde “idari yaptırımlar.”

6698 Sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu: 14. Madde “şikâyetler”, 15. Madde “şikâyetlerin incelenmesi” 17. Madde “suçlar”, 18. Madde “kabahatler”, 22. Madde “kişisel verilerle ilgili ihlal, şikâyetleri karara bağlamak, önlem alma, idari yaptırımları karara bağlama vb. sorumlulukları yerine getirmek”

5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu: 96. Madde “eziyet”, 105. Madde “cinsel taciz”, 106. Madde “tehdit”, 107. Madde “şantaj”, 117. Madde “iş ve çalışma hürriyetinin ihlali”, 122. Madde “ayırımcılık”,  123. Madde “kişilerin huzur ve sükûnunu bozma”, 124. Madde “haberleşmenin engellenmesi”, 125. Madde “hakaret”, 132. Madde “haberleşmenin gizliliğini ihlal”, 133. Madde “kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması”, 134. Madde “özel hayatın gizliliğini ihlal”, 135. Madde “kişisel verilerin kaydedilmesi”

5561 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun: 5. Madde “yer sağlayıcının yükümlülükleri”, 6. Madde “erişim sağlayıcının yükümlülükleri”, 7. Madde “toplu kullanım sağlayıcıların yükümlülükleri”, 8. Madde “içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararları ile yerine getirilmesi”, 8/A “ gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi”, 9. Madde “içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi”, 9/A “özel hayatın gizliliği nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi” düzenlemeleri yer almaktadır.

Yukarıdaki yasal düzenlemeler ile iş ve idari alanda uzmanlaşan hukukçu ile birlikte mobbing alan uzmanından da destek alınarak hak gaspı engellenebilecektir.

Mobbing’ siz çalışma hayatı dileğiyle.,,