Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz'dan 2024 Bütçe sunumu!

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na 2024 yılı bütçe kanun teklifi ile 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi hakkında sunum yaptı.

2022 YILINDA 1 MİLYAR LİRA BÜTÇE AÇIĞI

Yılmaz sunum sırasında sunulan tekliflerle ilgili şu ifadelere yer verdi: ''2022 yılında bütçe giderleri 2 trilyon 942,7 milyar lira, bütçe gelirleri 2 trilyon 800, 1 milyar lira, bütçe açığı 142,7 milyar lira, faiz dışı fazla 168,2 milyar lira olarak gerçekleşmiştir. Bütçe disiplini açısından 2022 yılı performansımız Avrupa Birliği üyesi ülkelerle karşılaştırıldığında ülkemiz pozitif yönde ayrışmaktadır. Bütçe açığının GSYH’ya oranı AB üyesi ülkelerde ortalama yüzde 3,4 iken, bu oran ülkemizde yüzde 1 olmuştur. Bütçe disiplininden ödün vermeden yapılan harcamaların kompozisyonuna bakıldığında harcamaların yüzde 39,9’unun cari transferler ve sermaye transferlerinden, yüzde 24,2’sinin personel giderleri ve sosyal güvenlik devlet primi giderlerinden, yüzde 10,6’sının faiz giderlerinden, yüzde 9,4’ünün sermaye giderlerinden, yüzde 8,8’inin mal ve hizmet alım giderlerinden, yüzde 7,1’inin borç verme giderlerinden oluştuğu görülmektedir.''

2023 BÜTÇE AÇIĞI BÜTÇE AÇIĞI 1 TRİLYON 633 MİLYAR LİRA

Yılmaz 2023 bütçesi ile ilgili de bilgi verdi: ''2023 yılında merkezi yönetim bütçe giderlerinin 6 trilyon 562,6 milyar lira, merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 4 trilyon 929,7 milyar lira, bütçe açığının 1 trilyon 633 milyar lira, faiz dışı açığın 986,8 milyar lira olarak gerçekleşeceğini tahmin etmekteyiz. 2023 yılsonu bütçe açığının milli gelire oranının ise yüzde 6,4 olacağını öngörüyoruz. 2023 yılı için öngörülen 762 milyar lira deprem harcaması hariç bütçe açığının milli gelire oranı başlangıç öngörüsüne uygun olarak yüzde 3,4 seviyesinde beklenmektedir. Gelir tahsilatımızdaki olumlu performansa göre bu oranın daha aşağı düzeylerde gerçekleşmesi olası görülmektedir. Bütçe giderlerinin detaylarına bakıldığında 2023 yılında personel giderlerinin 1 trilyon 326,5 milyar lira, Sosyal Güvenlik Kurumlarına devlet primi giderlerinin 183,2 milyar lira, mal ve hizmet alım giderlerinin 471 milyar lira, cari transferlerin 2 trilyon 501,6 milyar lira, sermaye giderlerinin 538,8 milyar lira, sermaye transferlerinin 685,1 milyar lira, borç verme giderlerinin 210,4 milyar lira, faiz giderlerinin 646,1 milyar lira olarak gerçekleşmesini bekliyoruz. 2023 yılında vergi gelirlerinin yaklaşık 4 trilyon 270,7 milyar lira, vergi dışı gelirlerin ise yaklaşık 659 milyar lira olacağını öngörüyoruz”

2024 BÜTÇE GELİRİ TAHMİNİ 8 TRİLYON 437

Yılmaz, 2024 yılı bütçesi için de şu açıklamalarda bulundu: ''2024 yılı merkezi yönetim bütçesinde bütçe giderlerinin 11 trilyon 89 milyar lira, bütçe gelirlerinin ise 8 trilyon 437,1 milyar lira olacağı tahmin edilmektedir. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının ise yüzde 6,4 olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir. Son 20 yılık süreçte bir taraftan mali disipline kararlılıkla devam ederken, diğer taraftan da bütçeyi hizmet bütçesi haline getirdik. 2002 yılında milli gelire oranla yüzde 14,3 olan faiz giderlerini oldukça düşük seviyelere indirdik. Nitekim 2024 yılı bütçesinde faiz giderlerinin GSYH’ya oranının yüzde 3 seviyesinde olmasını öngörmekteyiz”

AFETE DUYARLI YERLEŞİMLER OLUŞTURULACAK

Kahramanmaraş merkezli depremlere de değinen Yılmaz, “Kapsayıcı, afetlere duyarlı ve yaşanabilir bir şehirleşmeyle depremden etkilenen tüm şehirlerimizde yaşanabilirliği en yüksek seviyeye çıkaracak kentsel dönüşüm seferberliğiyle afetlere duyarlı ve sıfır atık yönetimi ile yaşanabilir yerleşimler oluşturmayı hedefliyoruz. Bu hedefin gerçekleştirilmesinde bu hafta pazartesi günü Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kurduğumuz Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ve bu çerçevede Meclisimizin gündemine gelmesini beklediğimiz kentsel dönüşümü hızlandırmayı hedefleyen kanun teklifi önem arz etmektedir. Ayrıca deprem bölgesindeki vatandaşlarımızın 'yerinde dönüşüm' taleplerini belli kriterler çerçevesinde karşılıyoruz. Hiçbir afette, hiçbir felakette milletimizi sahipsiz bırakmadığımız gibi deprem bölgesindeki 11 ilimizin altyapısı ve üstyapısıyla yeniden ayağa kaldırılması birinci önceliğimizdir. 2023 yılı içinde bütçeden 762 milyar lira tutarında deprem harcaması yapılacağını öngördük. 2024 yılı bütçemizde afet risklerinin azaltılması, depremlerin yol açtığı hasarların süratle giderilmesi ve deprem bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçları için 1 trilyon 28 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Bu tutarın GSYH’ya oranı yüzde 2,5 seviyesindedir” ifadelerini kullandı.

DEPREM GİDERLERİ HARİÇ 2024 BÜTÇESİ

Deprem giderleri haricinde 2024 bütçesine dair bilgileri paylaşan Yılmaz, “Personel giderleri için toplam 2 trilyon 865,9 milyar lira, mal ve hizmet alım giderleri 669,8 milyar lira, cari transferler 4 trilyon 52,8 milyar lira, sermaye giderleri 636,5 milyar lira, sermaye transferleri 68,1 milyar lira, borç verme giderleri 298,2 milyar lira, yedek ödenekler 215,3 milyar lira, faiz giderleri 1 trilyon 254 milyar liradır. 2024 yılında merkezi yönetim bütçe gelirlerinin 2023 yılı gerçekleşme tahminlerine göre yüzde 71,1 artışla 8 trilyon 437,1 milyar liraya, vergi gelirlerinin ise yüzde 73,5 oranında artarak 7 trilyon 407,7 milyar liraya ulaşacağını tahmin ediyoruz. Bütçe gelirlerinin alt kalemleri şöyledir: Gelir Vergisi 1 trilyon 188,9 milyar lira, Kurumlar Vergisi 1 trilyon 275,7 milyar lira, Katma Değer Vergisi 2 trilyon 497,7 milyar lira, Özel Tüketim Vergisi 1 trilyon 403,9 milyar lira, diğer vergi gelirleri 1 trilyon 41,5 milyar lira, vergi dışı gelirler 1 trilyon 29,4 milyar liradır” şeklinde konuştu.

''MİLLİ EĞİTİM BÜTÇESİNİ 2024 YILINDA 1 TRİLYON 90,2 MİLYAR LİRAYA YÜKSELTTİK''

Yılmaz konuşmasına şu bilgileri de ekledi: ''2002 yılından beri eğitimi en öncelikli meselemiz olarak gördük ve 7,6 milyar lira olarak devraldığımız Milli Eğitim bütçesini 2024 yılında 1 trilyon 90,2 milyar liraya yükselttik. Tüm çocuklarımızın kaliteli eğitime erişimini sağlamak amacıyla özellikle dezavantajlı bölgelerdeki okulların fiziki imkânlarının iyileştirilmesi, yeni derslik yapımları, eğitim yapılarının depreme karşı güçlendirilmesi, okulların bilişim altyapılarının iyileştirilmesi gibi faaliyetler başta olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığının yatırım bütçesini de 2023 yılı ödeneğine (ek bütçe dâhil) göre yüzde 117 artışla 46,1 milyar liradan 100,2 milyar liraya yükseltiyoruz. Öğretmenlik Meslek Kanunu'nu yürürlüğe koyduk. Böylece öğretmenlerin kariyer imkânlarını genişlettik. 2023 yılı Temmuz ayı itibarıyla bir öğretmenimizin maaşında uzman öğretmen olduğunda yaklaşık 2 bin 900 lira, başöğretmen olduğunda ise yaklaşık 5 bin 800 lira artış olmuştur. 2002 yılında toplam öğretmen sayımız 510 bin 469 iken, 2023 yılı Eylül ayında toplam öğretmen sayımız 1 milyon 32 bin 916’ya yükselmiştir. Uzman öğretmen sayımız 507 bin 788, başöğretmen sayımız 63 bin 728’dir.''

TOPLAM SAĞLIK ÇALIŞANI SAYISI 1 MİLYON 410 BİN

Sağlık harcamaları ile ilgili de açıklama yapan Yılmaz, “Sağlık hizmetlerinde insan gücü sayımız 2002 yılında 257 bini Sağlık Bakanlığı bünyesinde olmak üzere toplam 379 bin iken, 2023 yılı Eylül ayında 842 bini Sağlık Bakanlığı bünyesinde olmak üzere toplam 1 milyon 410 bine çıkmıştır. 2002 yılında 91 bin 949 olan toplam hekim sayımız, 2023 yılı Eylül ayında 194 bin 431’e, 16 bin 371 olan toplam diş hekimi sayımız 43 bin 801’e, 113 bin 872 olan hemşire ve ebe 310 bin 514’e yükselmiştir. Sağlık alanında insan kaynağımızı ülke genelinde geçmişe oranla adil ve dengeli bir şekilde dağıtıyoruz. Sağlık Bakanlığında 2002 yılında uzman hekim başına düşen nüfus açısından en yüksek ve en düşük il arasında 13 kat fark var iken, bugün bu fark 2,8 kata inmiş durumdadır. Vatandaşlarımızın sağlık hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanmalarını sağlamak amacıyla merkezi yönetim bütçesinden sağlık hizmetleri için 779,6 milyar lira kaynak ayırıyoruz. Sağlık Bakanlığı ve yükseköğretim kurumları döner sermayeleri ile Sosyal Güvenlik Kurumundan yapılacak sağlık harcamaları da dikkate alındığında sağlık alanına ayrılan toplam kaynak bir trilyon 650,1 milyar liraya ulaşmaktadır” diye konuştu.