CIA işkence raporu

ABD Senatosu İstihbarat Komitesi tarafından Merkezi İstihbarat Teşkilatının (CIA) işkence yöntemleri hakkında hazırlanan ve ilgili kurumlara gönderilen toplam 6 bin 700 sayfalık raporun CIA müfettişindeki nüshasının "yanlışlıkla" silindiği bildirildi. 

ABD kamuoyunda tartışmaya neden olan "raporu yanlışlıkla silme" olayının, CIA iç müfettişinin elindeki işkence raporunu önce kurum bilgisayarına aktararak elindeki taşınabilir belleği imha etmesi, ardından ofisten bir kişinin raporu "yanlışlıkla" silmesi şeklinde gerçekleştiği belirtildi. Geçtiğimiz yıl ağustos ayında CIA müfettişi Christopher Sharpley tarafından Senato İstihbarat Komitesi ve Adalet Bakanlığına bildirilen olay, basına sızdırılmadı ve konuyla ilgili yürütülen davaya bakan yargıca da haber verilmedi. Amerikan medyasına yansıyan haberlerde, raporun birçok kopyasının (Senato İstihbarat Komitesi ve Adalet Bakanlığı gibi) ilgili kurumlarda olduğu, bir kopyasının da CIA genel merkezinde saklandığı bilgisine yer verildi. Elindeki kopyayı saklamayı "beceremeyen" CIA müfettişi Sharpley, eleştiri oklarının hedefi oldu ancak olayı, Sharpley’e karşı bir tavır olarak gören isimler de var.

Eski Senato İstihbarat Komitesi Başkanı (CIA işkence raporunu kamuoyuna açıklayan) Demokrat Dianne Feinstein, müfettişin ofisinde söz konusu dosyanın "yanlışlıkla" silinmesinin "manidar" olduğunu kaydederek, CIA genel merkezinin müfettişe en kısa zamanda yeni bir kopya göndermesi gerektiğini vurguladı. 2014 yılı sonunda görevini devreden Feinstein, komite başkanlığının son günlerinde raporun tam kopyasının ilgili kurumlara dağıttırdı ve bu yolla işkence konusunda kurumların dikkatini çekti.

O günlerde CIA iç müfettişine de ayrı bir kopya gönderten Feinstein’ın, teşkilatın bir daha bu tür işkence yöntemlerine başvurmaması için müfettişin gerekli değerlendirmeyi yapmasını istediği ve şimdi bu kopyanın ortadan kaldırılmasını "şüpheli" bulduğu belirtti. Feinstein, cuma günü CIA Başkanı John Brennan’a bir mektup göndererek, "Bu konuda atacağınız hızlı bir adım, bunun bir ’kazadan’ fazlası olduğuna yönelik kaygımı azaltacaktır" dedi.

ABD’deki birçok insan hakları savunucusu raporun tam kopyasının kamuoyuna açıklanması gerektiğini savunuyor ancak federal temyiz mahkemesi, geçtiğimiz hafta raporun bilgi edinme hakkı yasasının kapsamı dışında kaldığına karar verdi. Bunun üzerine, 2015 yılı başından bu yana İstihbarat Komitesi Başkanı olan Cumhuriyetçi Richard Burr harekete geçerek, raporun tam kopyasının Senato’ya ait olduğunu ve kamuoyuna hiçbir şekilde açıklanmaması gerektiğini kaydetti. Raporun kamuoyuna açıklanmasına her zaman karşı olan Burr’ün, mahkeme kararının ardından raporun söz konusu kurumlardan geri toplanması yönünde çalışma yaptığı da bildirildi. 2014 yılı sonunda ABD Senatosu İstihbarat Komitesi Başkanı Feinstein tarafından kamuoyuyla paylaşılan 6 bin 700 sayfalık raporun 528 sayfalık özetinde, CIA’ın 2001-2006 yılları arasında uluslararası yasaya dayanmadan yakaladığı esirlere yasaların dışında zarar verme ve acı çektirme taktikleri uyguladığı ifade ediliyordu. 2009-2014 yılları arasında yapılan ve toplam 40 milyon dolara mal olan raporda, "CIA tarafından 11 Eylül sonrasındaki yıllarda kullanılan acımasız sorgulama teknikleri esasen yararsız ve gizli servisin Kongre’ye ve kamuoyuna söylediği gaddarlıktan çok daha fazla" ifadesine yer verilmişti.