Huzursuz bacak sendromu: Uykusuz gecelerin sebebi

ÖZEL HABER: HALİL METİN

Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu, Huzursuz Bacak Sendromu'nun, gece uykuya dalmaya çalışırken ortaya çıkan ve bacaklarda huzursuzluk hissiyle karakterize edilen bir rahatsızlık olduğunu belirtti. Bu sendrom, kişilerin bacaklarını rahat bir pozisyonda tutmalarını engelliyor ve genellikle "Bacaklarımı nereye koyacağımı bilemiyorum" şeklinde duyguya sebep oluyor.

Huzursuz Bacak Sendromu, milyonlarca insanı etkileyen ve insanların yaşam kalitesini ciddi şekilde düşüren bir rahatsızlık olarak öne çıkıyor. Ancak kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, tetikleyici faktörler arasında demir, potasyum ve magnezyum eksikliği, dolaşım bozuklukları, insülin direnci ve kronik stres yer alıyor.

NELERE DİKKAT EDİLMELİ?

"5 Dakikada Sağlık" programında konuşan Prof. Dr. Yörükoğlu, tedavi seçeneklerinden bahsederken konuya dair şu bilgileri paylaştı:

Huzursuz Bacak Sendromu, diğer adıyla Willis-Ekbom hastalığı, çok ilginç ve biraz da karmaşık bir konudur. Bu sendrom, gece uykuya dalma sırasında başlayan ve adından da anlaşılacağı gibi bacaklarda bir huzursuzluk hissi ile seyreden son derece sıkıntılı bir durumdur. Huzursuz Bacak Sendromu'ndan muzdarip kişiler bunu çok farklı şekillerde ifade edebilirler. Kimisi ağrı olarak tanımlarken, kimisi uyuşma şeklinde tanımlar. Ancak en sık duyulan yakınma, "Bacaklarımı nereye koyacağımı bilemiyorum" ifadesidir. Bu kişiler aynı zamanda uçak ve otobüs yolculuklarında, hareketsiz kalmaları gereken durumlarda da huzursuzlanır ve kıpır kıpır hareket etmeye başlarlar.

NEDENLERİ TAM OLARAK BİLİNMİYOR

Milyonlarca kişiyi etkileyen bu huzursuz bacak sendromu, hayat kalitesini önemli ölçüde bozan bir durumdur. Nedeni tam olarak bilinmeyen ve somut bir tedavisi olmayan Huzursuz Bacak Sendromu'nu hafifletmenin yolları elbette vardır. Şimdi bunlara bir göz atalım.

Başta belirttiğim gibi, Huzursuz Bacak Sendromu'nun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak bu durumu tetikleyen faktörleri biliyoruz. Bunlar arasında demir eksikliği, potasyum ve/veya magnezyum eksikliği, bacaklarda damar veya atar damarlardan kaynaklanan dolaşım bozukluğu, insülin direnci, şeker hastalığı ve kronik stres yer alır.

Bu faktörlerin, beynimizden salgılanan ve kısmen de olsa hareketlerimizi kontrol eden dopamin hormonunun dengesizliğine neden olduğu sanılmaktadır.

KESİN TEDAVİSİ YOK

Yıllar içinde Huzursuz Bacak Sendromu'na yönelik çeşitli tedaviler denenmiş, ancak hiçbirinde kesin ve kalıcı bir çözüm bulunamamıştır. Bu yaklaşımlardan belki de en önemlisi ve en çok umut vaat edeni, dopamin agonisti denilen ilaçların kullanılmasıdır. Bu ilaçlar, beyinden salgılanan dopamin hormonunu baskılama özelliğine sahip olan ilaçlardır. Bu ilaçlar uzun yıllar boyunca denenmiş, ancak bir süre sonra hastalığın ağırlaşarak devam ettiği görülmüştür. Yani, bu tedavi başarısız olmuştur.

DAMARLARLA YAKINDAN İLİŞKİSİ VAR

Günümüzde uygulanan tedavilerden bir tanesi ise diazepin grubu uyku ilaçları ve bazı antidepresanlardır. Ancak, bu ilaçların da kalıcı bir iyilik sağladığı söylenemez. Son yıllarda, Huzursuz Bacak Sendromu'na yönelik yaklaşım daha ziyade bütüncül bir hal almıştır. Ben de olaya bu şekilde bakıyorum.

Öncelikle yapılması gereken şey, biraz önce saydığımız olası risk faktörlerini tespit etmektir. Bunları tek tek elemek, asli branşım olan damarlardan başlamak istiyorum. Daha önce belirttiğim gibi, hem atar damarlar hem de toplar atar damarlardaki birtakım yetersizliklerin, bacak sendromuna neden olduğunu tetiklediğini veya azdırdığını göstermektedir. Dolayısıyla, ilk yapılması gereken şey, atar damarlarını değerlendirmek ve buna yönelik bir tedavi uygulamaktır.

DÜNYADA KABUL GÖREN TEDAVİ YÖNTEMLERİ VAR

İkinci aşamada ise, biraz önce saydığımız risk faktörlerini tek tek gözden geçirmek ve mümkünse elemek veya halli yoluna gitmektir. Dünyada kabul gören yaklaşım ve tedavi, potasyum ve antioksidanlardan zengin bir beslenme, demir eksikliği durumlarında demir takviyesi, magnezyumdan zengin bir beslenme ve magnezyum takviyesi, D vitamini düzeylerinin optimal düzeyde olacak şekilde gerekirse takviye alınmasıdır.

HAFİF YÜRÜYÜŞLER ÖNEMLİ

Yatmadan bir saat önce, bahçede veya evde 15 dakika kadar hafif bir yürüyüş yapmak da faydalı olabilir. Bunun ötesinde, gün içinde düzenli bir yürüyüş programı uzun vadeli rahatlama sağlayacaktır. Yatmadan önce veya yatarken kulaklıkla hafif enstrümantal müzik dinlemenin faydalı olduğu da bildirilmiştir. Ayrıca, yatmadan bir saat önce papatya gibi bir fincan bitki çayı içilebilir. Bazı hastalarımız melatonin takviyesinden fayda görmektedir.

VENÖZ KOMPRESYON TEDAVİSİ

Huzursuz bacak sendromunun en etkili tedavi yöntemlerinden bir tanesi ise Venöz Kompresyon cihazıyla tedavidir, özellikle hafif venöz yetmezliği olan veya bacaklarında ödeme olan hastalarda Venöz Kompresyon tedavisi çok etkili olabilmektedir. Bu tedavide bacaklara ve bacak kaslarına aşağıdan yukarıya doğru bir masaj yapılırken aynı zamanda bacaklardaki damarlar içindeki venöz ve ödem azaltılabilmesi hedeflenir. Bunun yanı sıra, papatya çayı, valerien ve rodiola gibi bitki ekstrelerinin kullanılması da önerilmektedir. Uygun vakalarda bunları denemekte fayda olabilir.

Son olarak, şunu ifade etmek istiyorum: Ben bu konuda biraz uzman sayılabilirim, çünkü eşim de uzun yıllar huzursuz bacak sendromundan muzdarip oldu ve biraz önce saydığım tedavileri deneyerek ve uygulayarak kendisinde önemli rahatlamalar sağladık.