Enerjide yeni trend: Yenilenebilir Enerji

ÖZEL HABER: YASİN ŞAHİN

Türkiye, enerji tüketimi konusunda artan nüfusu ile beraber dünyada önemli bir konumda. Bu tüketimi üretimle dengelemek ise ekonomide dışa bağımlılığı azaltmak ve doğal kaynakları korumak için elzem. Bu üretim için en iyi yol "Yenilenebilir Enerji."

Enerji üretimi konusunda yenilenebilir enerji dünyada yeni trend. Yenilenebilir enerji, güneş ışığı, rüzgar, yağmur, gelgitler, dalgalar ve jeotermal ısı gibi karbon nötr doğal kaynaklardan elde edilebilen ve insan zaman ölçeğinde doğal olarak yenilenen kaynaklardan elde edilebilen enerjiye verilen isim. Bu kaynaklar güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, dalga enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerjisi, biyokütle enerjisi olarak sıralanabilir. Fosil kaynakların kullanımının çevreye ve ekonomilere verdiği zarar, yenilenebilir enerjiyi cazip hale getiriyor.

TÜRKİYE’NİN YENİLENEBİLİR ENERJİ KARNESİ

Türkiye, 2013 yılında yenilenebilir enerjide dünya ortalamasının üzerinde üretim gerçekleştirmişti. Dünyada üretilen enerjinin %22'si yenilenebilir iken Türkiye'de bu oran %29'a ulaşmış durumdaydı. 2015 yılı sonu itibarıyla Türkiye elektriğinin %32.5'ini yenilenebilir enerji kaynaklarından üretmiştir. %25.8 hidroelektrik, %4.4 rüzgâr %1.3 jeotermal %0.6 biyogaz ve diğerleri %0.4 güneş enerjisinden üretilmiştir.

2022 MİLAT OLDU

2022, yenilenebilir enerjiden elektrik üretiminde küresel çapta rekor düzeyde artışın yaşandığı bir yıl oldu. Rüzgâr ve güneş enerjisinin küresel elektrik üretimindeki payı geçtiğimiz yıl yüzde 12 ile rekor kırdı. Türkiye, yüzde 15,5 ile küresel ortalamanın da üzerine çıkarken, iki kaynaktan en fazla elektrik üreten ülke ise Çin oldu.

2022 yılında elektrik üretimimizin, %34,6'sı kömürden, %22,2'si doğal gazdan, %20,6'sı hidrolik enerjiden, %10,8’i rüzgardan, %4,7’si güneşten, %3,3'ü jeotermal enerjiden ve %3,7’si diğer kaynaklardan elde edilmiş durumdaydı.

2023 yılı haziran ayı sonu itibarıyla ülkemiz kurulu gücü 104.904 MW’a ulaştı.

2023 yılı haziran ayı sonu itibarıyla kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı; %30,1’i hidrolik enerji, %24,2’si doğal gaz, %20,8’i kömür, %11’i rüzgâr, %9,7’si güneş, %1,6’sı jeotermal ve %2,6’sı ise diğer kaynaklar şeklindedir.

Ayrıca ülkemizde elektrik enerjisi üretim santrali sayısı, 2023 yılı haziran ayı sonu itibarıyla 12.144’e (Lisanssız santraller dâhil) yükselmiştir. Mevcut santrallerin 751 adedi hidroelektrik, 67 adedi kömür, 362 adedi rüzgâr, 63 adedi jeotermal, 346 adedi doğal gaz, 10.064 adedi güneş, 491 adedi ise diğer kaynaklı santrallerdir.

YENİLENEBİLİR ENERJİNİN AVANTAJLARI

Yenilenebilir Enerji Kaynakları, enerji verimliliğini arttırır.

Yenilenebilir Enerji Kaynakları, hava kirliliğinin azalmasını sağlar.

Kullanım ve kurulum olarak daha basit bir yöntem olmasının yanında ömür boyu kullanım sağladığından uzun vadede oldukça kullanışlı bir sistemdir.

Ülkemizin sahip olduğu jeopolitik konum ve artan nüfus sebebiyle Güneş ve Rüzgâr Enerjisi kullanımı açısından oldukça elverişlidir. Artan nüfusun artan tüketim talebi ile birlikte yenilenebilir enerjiye geçmek, doğaya zarar vermeden, daha ekonomik bir şekilde enerji üretimi sağlar.

YENİLENEBİLİR ENERJİYİ EN ÇOK HANGİ ÜLKE KULLANIYOR?

Norveç toplam enerjisinin yüzde 56’sını yenilenebilir kaynaklardan elde ediyor. İlk sıradaki Norveç’i, Brezilya takip ediyor. Brezilya, elektriğin yüzde 46'sını yenilenebilir kaynaklardan ürettiği için listemizde ikinci sırada yer alıyor. Listenin üçüncü sırasında toplam yüzde 42 yenilenebilir enerji kullanımıyla Yeni Zelanda yer alıyor. Türkiye bu listede yüzde 20,2‘lik oranla 12. Sırada. Avrupa Birliği ortalaması ise yüzde 19,73.

TÜRKİYE’DE GELECEK 5 YILDA HEDEF YÜZDE 64 BÜYÜME

Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, Türkiye'nin yenilenebilir enerji kapasitesinin gelecek 5 yıl içinde yüzde 64 büyümesini öngördüklerini belirtmişti.

Birçok hükümetin yenilenebilir enerjiye şu ana kadar görülmemiş şekilde destek verdiğini anlatan Birol, bunun sebebi olarak arz güvenliği ve düşük maliyetleri gösterdi.

‘’DÜNYADA İLK 10’A GİRECEĞİZ’’

Fatih Birol, "Türkiye'de yenilenebilir enerjinin 5 yıl içinde yüzde 64 seviyesinde büyüyeceğini görüyoruz. Bu büyümeyle Türkiye Avrupa'da yenilenebilir enerjide dördüncü büyük piyasa olurken, dünyada da ilk 10'a girmiş oluyor. Yenilenebilir enerjideki bu büyümenin yüzde 75'i rüzgâr ve güneşten gelecek. Ayrıca, Türkiye'deki jeotermal enerji büyümesi de çok yüksek. Türkiye, Endonezya ile neredeyse aynı şekilde liderlik yapıyor bu alanda."

Peki Türkiye’nin yenilenebilir enerji ile ilgili çalışmaları ne durumda? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar konuyla ilgili kısa süre önce açıklama yapmıştı.

BAKAN BAYRAKTAR YENİ PROJE MÜJDELERİ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar: Her yıl yaklaşık bin 500 megavat rüzgâr projesi yapma hedefimiz var. Güneşte iddialı hedeflerimiz var. Yıllık en az 3 bin-3 bin 500 megavatlık yeni kurulu gücü devreye almamız gerekiyor. Yenilenebilir enerji, pil, batarya teknolojileri, petrol, doğalgaz aramada kullanılan ekip-ekipman, elektrik üretiminde kullanılan diğer ekipmanlar konusunda yerlileşme gündemimizde ve ajandamızda yer alacak. Önümüzdeki döneme 200 milyar dolarlık bir proje setiyle hazırlanıyoruz. Bu projeler içerisinde başta yenilenebilir enerji olmak üzere, nükleer, doğalgaz-petrol aramacılık, doğalgaz-petrol ve elektrik altyapı, enterkonneksiyon projelerimiz var.

Yenilenebilir kaynaklara ilişkin Körfez ülkelerinin de Türkiye’den talepleri olduğunu belirten Bayraktar, Suudi Arabistan ile enerji anlaşması imzaladık. Suudi Arabistan ile önemli bir enerji iş birliği gerçekleştirmeyi hedefliyoruz. Maddi olarak miktarı netleşmedi. 4-5 bin megavatlık yenilenebilir enerji projesine ilgi duyduklarını görüyoruz" dedi