Havaların soğuması ile birlikte hastalık oranlarında artışlar başladı. Özellikle solunum yollarını etkileyen viral enfeksiyonlar sıkça görülüyor. Hastalıktan korunmanın ve hastalığa yakalanma durumunda ise olabildiğince hafif atlatmanın en temel yolu vücut direncimizi yüksek tutmak. Bunun için, vücut direncimizi yüksek tutan besinler tüketiyor ve vitamin takviyeleri kullanıyoruz. Ancak vücut direncimizi yüksek tutmanın tamamen doğal olan bir başka yolu daha var; spor/egzersiz yapmak.

Spor, günümüz toplumunda giderek yaygınlaşmaktadır. Olumlu sonuçları düşünüldüğünde, bu durum toplum sağlığı için oldukça sevindiricidir. Neden spor yapıyoruz diye bir anket yapsak en sık karşılaşacağımız cevaplar; “Vücudu şekle sokmak, kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltmak, kas kuvvetini artırmak, kardiyovasküler dayanıklılığı artırmak, yaşımız ilerlemiş de olsa genç hissetmek, psikolojik olarak rahatlamak vb.” olurdu herhalde. Spor ile, bu muhtemel cevapların her birine ulaşmak mümkün. Sporun, üzerinde çok durulmayan bir diğer faydası ise hastalıklara karşı vücut direncini artırmasıdır.

Yapılan araştırmalar sonucunda, sporun bağışıklık sistemini olumlu etkilediği yani vücut direncini artırarak hastalıklara karşı koruma sağladığı görülmüştür. Özellikle düzenli olarak orta şiddette yapılan sporlar (oksijen tüketim kapasitemizin %55-80’i arası) sonucunda, lenfosit, nötrofil ve diğer bağışıklık sistemi hücrelerinde artış meydana gelir. Bu da hastalıklara karşı daha dirençli olmamızı sağlar. Kış aylarında en sık karşılaşılan problemlerden biri olan üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanma riski de azalır.

Sporun sadece solunum yolu enfeksiyonları değil, birçok sistemik sorunun da hem önlenmesinde hem de tedavisinde önemli rolü vardır. Düzenli olarak yapılan orta şiddetli spor ile, diyabet (şeker) hastalarında insülin direnci azaltılabilir ve insüline bağımlılık azaltılabilir. Ayrıca, birçok kanser çeşidinin önlenmesinde ve tedavisinde de düzenli sporun etkisi vardır.

Spor yaparken ise dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlardan ilki, yapılan sporun şiddetidir. Orta şiddette yapılan sporlar bağışıklık sistemini olumlu etkilerken, yüksek şiddette yapılan sporlar (oksijen tüketim kapasitemizin %80’i) ise bağışıklığı baskılayabilmektedir. Bu nedenle sürekli olarak yüksek şiddette spor yapmak hastalıklara karşı direncimizi düşürebilir.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise, soğuk havalarda dışarıda yapılan sporların (koşu, bisiklet vb.) yerini daha çok kapalı alanlarda (fitness salonu, kapalı spor salonları vb.) yapılan sporların almasıdır. Elbette kapalı veya açık alanda spor yapmanın vücut sistemleri üzerindeki etkileri farklı değildir. Ancak kapalı alanları çok sayıda insanın kullanması, zeminde ve havada çok sayıda bakteri veya virüsün olması, hastalık yapıcı bu virüsler ile karşılaşma ihtimalini artırır.

Her ne kadar, spor ile vücut direncimiz artsa da hastalık yapıcı etkene maruz kalmak, yine de hastalıklara neden olabilir. Bu yüzden spora salonları iyi havalandırılmalı ve zemini iyi temizlenmelidir. Ayrıca havalar soğumuş olsa da soğuğa karşı koruyucu ekipmanlar kullanılarak dışarıda yaptığımız sporlara devam etmek, sağlığımızı geliştirmemize yardımcı olurken hastalık yapıcı etkenlere maruziyet riskini de azaltır.

Sonuç olarak doğru yapılan spor, hastalıklardan korunmanın ilk adımını oluşturur.

Kaynaklar

1-Egzersizin bağışıklık sistemi üzerine etkisi: sistematik derleme. Sezgin Koca; 2022

2-Exercise in cancer prevention and anticancer therapy: Efficacy, molecular mechanisms and clinical information. Chuanmei Zhu, Hongbo Ma, Anqi He, Yi Li, Chengqi He, Yong Xia; 2022

3-Exercise and insulin resistance in type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis A Sampath Kumar, Arun G Maiya, B A Shastry, K Vaishali, N Ravishankar, Animesh Hazari, Shubha Gundmi, Radhika Jadhav; 2019