Başkan bu hafta vizyon sahibi, üretken ve çok çalışkan bir bilim adamını, Ostim Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ünsal Sığrı’yı köşesinde konuk ediyor. Prof. Dr. Sığrı ekonomi ve iş dünyasında ses getiren ve çok satan kitabı “İŞ YAŞAMININ PUSULASI” kitabı ile ilgili detaylı bilgiler veriyor ve herkesi profesyonel iş yaşamının içine çekiyor. İlgi ile okuyacağınız bir söyleşiye buyurun.

Veli Sarıtoprak: Yeni çıkan “İş Yaşamının Pusulası” kitabında hangi konuları ele alıyorsunuz?

Ünsal Sığrı: “İş Yaşamının Pusulası” kitabım, 21. Yüzyılda İş Dünyasındaki Profesyonellerin hangi yetkinliklere sahip olması gerektiği üzerine bir kitap oldu. Kitapta cevaplamaya çalıştığım temel konu “Geleceğin İşgücünün Yetkinlikleri Nelerdir? “ sorusu oldu. Kitapta; karar verme, problem çözme, inisiyatif alma, iş yaşamında duygusal zeka, yenilikçi bakış açısı geliştirme, vizyonerlik, takım çalışması, motivasyon, adanmışlık, konsantrasyon gibi yirmi beş civarında davranışsal yetkinlik ele alınmaktadır.

Veli Sarıtoprak: Bugünün dünyasındaki değişim ve dönüşümü nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ünsal Sığrı: Bugün, VUCA Dünyası olarak adlandırılan ve İngilizce baş harfleriyle simgeleşen; “Oynak-Belirsiz-Karmaşık-Belirsiz” bir dünyada nefes alarak yaşamakta ve iş yaşamında çalışmaktayız. “Yeni Normal” olarak adlandırılan bu dünyada, sanki hiçbir şey değişmiyor gibi görünen zamanlarda, yavaş yavaş ısıtılan sudan kaynama noktasında, maalesef kendini dışarı atıp da kurtarma iradesini gösteremeyen araştırma deneyinde olduğu gibi “Haşlanmış Kurbağa Sendromuna” yakalanmamak gerekli. Daima değişimlerin takipçisi olunmalı, ön görerek, tedbir alınmalıdır.

Dünyadaki değişimler, yeni uzmanlık alanları doğurdu. Yapay zeka-büyük veri- sanal gerçeklik-artırılmış gerçeklik-nesnelerin interneti-yazılım-kodlama kavramları artık her yerde… Yapay zeka ve robotlar insanların işini elinden alacak deniyor ama hala aradığı “nitelikli çalışanı” bulamayan çok işyeri var.

Veli Sarıtoprak: Peki bugünün dünyasındaki değişim ve dönüşüm ile birlikte İş Profesyonellerini neler beklemektedir?

Ünsal Sığrı: Günümüz çalışanının “Alet-Takım Çantası”, teknik-operasyonel yetkinliklerin yanı sıra davranışsal-insani yetkinlikler ile de dolu olmalıdır. Meslekler yerine, yetkinliklerin ön planda olduğu günümüz iş yaşamında, eskiden mühendis imza atardı bugünün mühendisi ise inovasyon yapar, iş yaşamında 10 iş ve belki de 1-2 meslek değiştirilebilir. İşte onun için günümüz dünyasında “T Tipi insan” ihtiyacı var; yani her şeyi biraz bilen, ama bir şeyi çok iyi bilen iş profesyoneli. Bugün, sadece kendi uzmanlık alanında derinleşmek yeterli olmuyor. Günümüzün karmaşık sorunlarının çözümleri, birçok bilim ve uygulama alanının “Kesişim Alanlarında” olduğundan, çalışan için çok yönlü yetkinlikler gerekli ve çalışanlar açısından bu kavrama “Kenar Kuramı” denmekte. Artık Endüstri 4.0 bilen öğretmene, nesnelerin internetini bilen avukata, halkla ilişkiler bilen doktora ihtiyaç var. Yani tüm çalışanlar kendisini “çok yönlü çapraz zenginleşme” için hazır tutmalı.

Geleceğin işgücünün sahip olması gereken yetkinliklerin neler olduğu? konusu çok araştırılan popüler bir araştırma konusu, bu konuda (Dünya Bankası, Dünya Ekonomik Forumu, AB, BM, p21, CBİKO gibi uluslararası ve ulusal kuruluşlar araştırmalar yapmakta. Bu araştırmaların sonuçlarının kesişim kümesinde öne çıkan yetkinlikler; zor durumlarla - baş edebilme, yaratıcı –yenilikçi düşünme, girişimcilik, birden çok konuda uzman olma, zihinsel esneklik, adaptasyon-uyum, duygu yönetimi ve duygusal zeka, karmaşık problemleri kavrama ve çözme, işbirliği ve ekip çalışması yapabilme, iletişim ve müzakere, eleştirel düşünme, merak ve öğrenme hevesi olma, konsantrasyon, dağınık olmayan düşünme-odaklanma ve mücadele-ısrarcılık gibi davranışsal-insani yetkinliklerin (soft skills) ön plana çıktığı görülmektedir.

Eskiden aileler, “oğlum-kızım derslerine iyi çalışsın, sınavını kazanarak iyi bir yerde okusun, başarılı ve mutlu olsun!” derlerdi. Ama artık hayatta başarılı ve mutlu olmak için sadece entelektüel zeka (IQ) yetmemekte; ilaveten duygusal zeka (EQ), sosyal zeka (SQ) ve kültürel zeka (CQ) da önem kazanmakta. Dolayısıyla, bugünün üniversite öğrencisi dış dünyayı bilmeli; iş deneyimi ve sivil toplum deneyimi kazanmalıdır. Bu kapsamda herkes kendi “öz muhasebesini” yaparak kendini hesaba çekmelidir. Günümüzün çalışanının; pozitif, dayanıklı, rafine akıllı, enerjik, güven veren, kendiyle barışık, problem çözen, bilişsel-zihinsel esnekliğe sahip ve ekibe uyan kişiler olması beklenmektedir.

Veli Sarıtoprak: Bugünün dünyasındaki değişim ve dönüşüm ile birlikte sahip olunması gereken yetkinlikler kapsamında gençlere ve genç çalışanlara neler önerirsiniz?

Ünsal Sığrı: Bu kapsamda, gençler için “Profesyonel Gelişim Yol Haritasında” yapılması gerekenler listesinde, öncelikle “zorlayıcı pratikler” ile kendi yeteneğinin farkına varılabilmesi gelmektedir. Gençler, en iyi olacakları alanları seçmeli ve bu alanlarda bilgi ve deneyimlerini artırmalıdırlar. Gençler her şeyi google’layabilir ama kendi geleceklerini google’layamazlar. Bu kapsamda, bugünün öğrencisi ama yarının çalışanı her şeyi okuldan ve aileden beklememelidir. Hedefli, odaklı ve derinlemesine okuma yapmak gereklidir. Kariyer hedefleri belirlenerek, bu hedefler ışığında; okurken staj yaparak işyeri deneyimi kazanmalı, üniversitede okurken yan dal-çift ana dal yapmalı, öğrenci kulüplerinde çalışmalı, gönüllü faaliyetlerde bulunmalıdır. Sözün özü, üniversite öğrencisi kendi okulunun müfredatı ile yetinmemeli, çok iyi yabancı dil bilgisi ile dünyadaki geniş bilgi kaynaklarına ulaşarak, eğitimini pekiştirmelidir. Okurken farklı sosyal ortamlara girilmeli, okuma ve deneyim ile sağlanan bilgi (know-how), network oluşturularak ve sosyal ağlar kurularak (know-who) takviye edilmelidir. Girişimcilik konusunda ise öğrenciler mümkünse tatilde çalışmalı, iş deneyimini artırmalı ve hatta şirket kurarak, e-ticaret yaparak veya kooperatif girişimlerinin içinde ekonomik faaliyetlerde bulunmalıdır.